The Research Article
සම්බුද්ධ දේශනාව තරම් විචිත්ර වූ ද, තර්කානුකූල වූ ද, විද්යාත්මක වූ ද, සර්වකාලීන වූ ද දේශනාවක් ලොව කිසි කලෙකත් නො වීය..!
(Buddhism more scientific than modern science )
බුද්ධෝපි බුද්ධස්ස භණෙය්ය වණ්ණං
කප්පම්පි චේ අඤ්ඤමහාසමානෝ
ඛීයේථකප්පෝ චිරදීසමන්තණො
වණ්ණොන ඛීයේථ තථාගතස්ස
කප්පම්පි චේ අඤ්ඤමහාසමානෝ
ඛීයේථකප්පෝ චිරදීසමන්තණො
වණ්ණොන ඛීයේථ තථාගතස්ස
Buddhism more scientific than modern science (Ven. Ajahn Brahmavamso Thero)
I used to be a scientist. I did Theoretical Physics at Cambridge University, hanging out in the same building as the later-to-be-famous Professor Stephen Hawking. I became disillusioned with such science when, as an insider, I saw how dogmatic some scientists could be.
A dogma, according to the dictionary, is an arrogant declaration of an opinion. This was a fitting description of the science that I saw in the labs of Cambridge. Science had lost its sense of humility. Egotistical opinion prevailed over the impartial search for Truth. My favourite aphorism from that time was: “The eminence of a great scientist, is measured by the length of time that they OBSTRUCT PROGRESS in their field”!
To understand real science, one can go back to one of its founding fathers, the English philosopher Francis Bacon (1561 – 1628). He established the framework on which science was to progress, namely “the greater force of the negative instance”. This meant that, having proposed a theory to explain some natural phenomenon, then one should try one’s best to disprove it! One should test the theory with challenging experiments.
One must put it on trial with rigorous argument. When a flaw appears in the theory, only then does science advance. A new discovery has been made enabling the theory to be adjusted and refined. This fundamental and original methodology of science understood that it is impossible to prove anything with absolute certainty. One can only disprove with absolute certainty.
Some misguided scientists maintain the theory that there is no rebirth, that this stream of consciousness is incapable of returning to a successive human existence. All one needs to disprove this theory, according to science, is to find one instance of rebirth, just one! Professor Ian Stevenson, as some of you would know, has already demonstrated many instances of rebirth. The theory of no rebirth has been disproved. Rebirth is now a scientific fact!
Ordinary people know so little about science that they can hardly even understand the jargon. Yet, if they read in a newspaper or magazine “a scientist says that?”, then they automatically take it to be true.
Compare this to our reaction when we read in the same journal “a politician says that?”! Why do scientists have such unchallenged credibility? Perhaps it is because the language and ritual of science has become so far removed from the common people, that scientists have become today’s revered and mystical priesthood. Dressed in their ceremonial white lab coats, chanting incomprehensible mumbo jumbo about multi-dimensional fractal parallel universes, and performing magical rituals that transubstantiate metal and plastic into TV’s and computers, these modern day alchemists are so awesome we’ll believe anything they say. Elitist science, as once was the Pope, is now infallible.
Some know better. Much of what I learnt 30 years ago has now been proved wrong. There are, fortunately, many scientists with integrity and humility who affirm that science is, at best, a work still in progress. They know that science can only suggest a truth, but can never claim a truth. I was once told by a Buddhist G.P. that, on his first day at a medical school in Sydney, the famous Professor, head of the Medical School, began his welcoming address by stating “Half of what we are going to teach you in the next few years is wrong. Our problem is that we do not know which half it is!” Those were the words of a real scientist.
Buddhism is more scientific than modern science. Like science, Buddhism is based on verifiable cause-and-effect relationships. But unlike science, Buddhism challenges with thoroughness every belief. The famous Kalama Sutta of Buddhism states that one cannot believe fully in “what one is taught, tradition, hearsay, scripture, logic, inference, appearance, agreement with established opinion, the seeming competence of a teacher, or even in one’s own teacher”. How many scientists are as rigorous in their thinking as this? Buddhism challenges everything, including logic.
It is worth noting that Quantum Theory appeared quite illogical, even to such great scientists as Einstein, when it was first proposed. It is yet to be disproved. Logic is only as reliable as the assumptions on which it is based. Buddhism trusts only clear and objective experience.
Clear experience occurs when one’s measuring instruments, one’s senses, are bright and undisturbed. In Buddhism, this happens when the hindrances of sloth-and-torpor and restlessness-and-remorse are both overcome. Objective experience is that which is free from all bias. In Buddhism, the three types of bias are desire, ill will and sceptical doubt. Desire makes one see only what one wants to see, it bends the truth to fit one’s preferences. Ill will makes one blind to whatever is disturbing or disconcerting to one’s views and it distorts the truth by denial. Sceptical doubt stubbornly refuses to accept those truths, like rebirth, that are plainly valid but which fall outside of one’s comforting worldview. In summary, clear and objective experience only happens when the Buddhist ‘Five Hindrances’ have been overcome. Only then can one trust the data arriving through one’s senses.
Because scientists are not free of these five hindrances, they are rarely clear and objective. It is common, for example, for scientists to ignore annoying data, which do not fit their cherished theories, or else confine such evidence to oblivion by filing it away as an ‘anomaly’. Even most Buddhists aren’t clear and objective. One has to have recent experience of Jhana to effectively put aside these five hindrances (according to the Nalakapana Sutta, Majjhima No. 68). So only accomplished meditators can claim to be real scientists, that is, clear and objective.
Science claims to rely not only on clear and objective observation, but also on measurement. But what is measurement in science? To measure something, according to the pure science of Quantum Theory, is to collapse the Schroedinger Wave Equation through an act of observation. Moreover, the “un-collapsed” form of the Schroedinger Wave Equation, that is before any measurement is made, is, perhaps, science’s most perfect description of the world. That description is weird! Reality, according to pure science, does not consist of well ordered matter with precise massed, energies and positions in space, all just waiting to be measured. Reality is the broadest of smudges of all possibilities, only some being more probable than others. Even basic ‘measurable’ qualities as ‘alive’ or ‘dead’ have been demonstrated by science to be invalid sometimes. In the notorious ‘Schroedinger’s Cat’ thought experiment, Prof. Schroedinger’s cat was ingeniously placed in a real situation where it was neither dead nor alive, where such measurements became meaningless. Reality, according to Quantum Theory, is beyond measurements. Measuring disturbs reality, it never describes it perfectly. It was Heisenberg’s famous ‘Uncertainty Principle’ that showed the inevitable error between the real Quantum world and the measured world of pseudo-science.
Anyway, how can anyone measure the measurer, the mind? At a recent seminar on Science and Religion, at which I was a speaker, a Catholic in the audience bravely announced that whenever she looks through a telescope at the stars, she feels uncomfortable because her religion is threatened. I commented that whenever a scientist looks the other way round through a telescope, to observe the one who is watching, then they feel uncomfortable because their science is threatened by what is doing the seeing! So what is doing the seeing, what is this mind that eludes modern science?
A Grade-One teacher once asked her class “What is the biggest thing in the world?” One little girl answered “My daddy”. A little boy said “An elephant”, since he’d recently been to the zoo. Another girl suggested “A mountain”. The six-year-old daughter of a close friend of mine replied, “My eye is the biggest thing in the world”! The class stopped. Even the teacher didn’t understand her answer. So the little philosopher explained “Well, my eye can see her daddy, an elephant, and a mountain too. It can also see so much else. If all of that can fit into my eye, then my eye must be the biggest thing in the world”! Brilliant.
However, she was not quite right. The mind can see everything that one’s eye can see, and it can also imagine so much more. It can also hear, smell, taste and touch, as well as think. In fact, everything that can be known can fit into the mind. Therefore, the mind must be the biggest thing in the world. Science’s mistake is obvious now. The mind is not in the brain, nor in the body. The brain, the body and the rest of the world, are in the mind!
Mind is the sixth sense in Buddhism, it is that which encompasses the five senses of sight, hearing, smell, taste and touch, and transcends them with its own domain. It corresponds loosely to Aristotle’s “common sense” that is distinct from the five senses. Indeed, ancient Greek philosophy, from where science is said to have its origins, taught six senses just like Buddhism. Somewhere along the historical journey of European thinking, they lost their mind! Or, as Aristotle would put it, they somehow discarded their “common sense”! And thus we got science. We got materialism without any heart. One can accurately say that Buddhism is a science that has kept its heart, and which hasn’t lost its mind!
Thus Buddhism is not a belief system. It is a science founded on objective observation, i.e. meditation, ever careful not to disturb the reality through imposing artificial measurements, and it is evidently repeatable.
People have been re-creating the experimental conditions, known as establishing the factors of the Noble Eightfold Path, for over twenty-six centuries now, much longer than science. And those renowned Professors of Meditation, the male and female Arahants, have all arrived at the same conclusion as the Buddha. They verified the timeless Law of Dhamma, otherwise known as Buddhism. So Buddhism is the only real science, and I’m happy to say that I’m still a scientist at heart, only a much better scientist than I ever could have been at Cambridge.
‘දුක්ඛේ ලෝකෝ පතිට්ඨිතො’
රණාල අමාදහම් අරණේ
වැල්ලම්පිටියේ විනයවංස හිමි
විශ්වය යනු දුක මත පිහිටි දෙයක් බව බුදුන් වහන්සේ පැවසූහ. ‘දුක්ඛේ ලෝකෝ පතිට්ඨිතො’ ලෝකය සම්පූර්ණයෙන්ම පවතින්නේ චලනය වීම මතයි. ‘විවට්ටට්ඨායි’ යනුවෙන් ලෝකය සකස් වන යුගය හඳුන්වනු ලැබේ. ‘විවට්ට’ යුගය යනු ලෝකය විකාශනය වී සංවර්ධනය වී ඇති යුගය යි. ‘සංවට්ටට්ඨායි’ යුගයේ දී සමහර ලෝක විනාශයට පත් වනවා.
බුදුරජාණන් වහන්සේ රෝහිතස්ස සූත්රයේ දී රෝහිත දිව්ය පුත්රයාට දේශනා කර සිටින්නේ කිසිම දිනක මේ විශ්වයේ කෙළවරක් දැකීමට නොහැකි අතර, යම් කෙනෙකුට ලෝකය දැකීමට අවශ්යනම් බඹයක් පමණ වූ මේ ශරීරය තුළම එය දැකිය හැකි බවයි. ලෝකයත්, ලෝකයේ ඇති වීමත්, ලෝකයේ නැවැත්මත්, ලෝකය නැවැත්වීමේ මාර්ගයත්, මේ බඹයක් පමණ වූ ශරීරය තුළම දැකගත හැකි යි යනුවෙනි.
විශ්වය සාමාන්ය නුවණින් විස්තර කළ නොහැකි ය. බුදුන් වහන්සේ ලෝකය යනුවෙන් නිර්වචනය කරන ලද්දේ ‘ලුජ්ජති පලුජ්ජතී’ ති ලෝකෝ’ යනුවෙනි. එනම් කැඩෙන - බිඳෙන ස්වභාවයෙන් පත්වන දේ ලෝකයයි, යනු යි.
විද්යාඥයින් විසින් පිටසක්වළ යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ මේ විශ්වයමයි. බටහිර නවීන විද්යාවට බුදුරදුන් දෙසූ විස්තර ගෝචර වී නොමැත.
බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මේ පිළිබඳ ඉතා පැහැදිලි හා ගැඹුරු විග්රහයක් ඉදිරිපත් කරනවා. විශේෂයෙන් සමහර විෂය පිළිබඳ අනවශ්ය ලෙස නොසිතන ලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළහ. ඒවා නම් ලෝක විෂය, ධ්යාන විෂය, බුද්ධ විෂය හා කර්ම විෂය හා සෘද්ධි විෂය යි.
එසේම, බුදුරජාණන් වහන්සේ රෝහිතස්ස සූත්රයේ දී රෝහිත දිව්ය පුත්රයාට දේශනා කර සිටින්නේ කිසිම දිනක මේ විශ්වයේ කෙළවරක් දැකීමට නොහැකි අතර, යම් කෙනෙකුට ලෝකය දැකීමට අවශ්යනම් බඹයක් පමණ වූ මේ ශරීරය තුළම එය දැකිය හැකි බවයි.
ලෝකයත්, ලෝකයේ ඇති වීමත්, ලෝකයේ නැවැත්මත්, ලෝකය නැවැත්වීමේ මාර්ගයත්, මේ බඹයක් පමණ වූ ශරීරය තුළම දැකගත හැකි යි යනුවෙනි.
චින්තා සූත්රයේ දී බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරන්නේ, ලෝකය ගැන හිතන්නට ගොස් පිස්සු හැදුණු මිනිසකු පිළිබඳව යි. සුබග නම් පුද්ගලයා ගං තෙරක් ළඟ ඉඳගෙන ලෝකය පිළිබඳ හිතමින් සිටී.
කවදාවත් දකින්නට නොලැබුණු අමුතුම ජීවීන් කොටසක් පැමිණ නෙළුම් කොළයක් යට සැඟවෙන අයුරු සුබගට දකින්නට ලැබෙනවා. ඔහු හිතනවා තමන්ට පිස්සු නිසා තමා මේ වගේ දර්ශන දුටු බව. අනික් පිරිසට මේ ප්රවෘත්තිය ප්රකාශ කරද්දී ‘උඹට පිස්සු නිසා වෙන්නැති’ යනුවෙන් කීමට ඔවුහු පෙළඹෙති.
බුදුන් වහන්සේට මේ ප්රවෘත්තිය අසන්නට ලැබෙනවා. ඉන්පසුව බුදුන් වහන්සේ ‘මහණෙනි යැයි අමතා, ‘මේ මිනිසා කියන්නේ ඇත්ත. පිටසක්වළ ජීවත්වන සුර - අසුරයන් අතර යුද්ධයකින් අසුරයන් පැරැදී නෙළුම් කොළය යට සැඟවුණු බව සත්යයකි.
අද වුණත් බොහෝ විට ආලෝක සහ වෙනත් ජීවීන් පැමිණි බවට එක් එක් මත ප්රකාශ වෙනවා. ඒවා සම්පූර්ණයෙන් අසත්යයැයි බැහැර කළ නොහැකියි.
එවැනි දේ සාමාන්ය මනුෂ්යයන්ට ගෝචර නොවන නිසා විස්මිත ස්වභාවයට පත්වනවා. එනිසා බුදුන් වහන්සේ දේශනා කරන්නේ චතුරාර්ය සත්ය ගැනම සිතන ලෙසයි.
විශ්වය යනු දුක මත පිහිටි දෙයක් බව බුදුන් වහන්සේ පැවසූහ. ‘දුක්ඛේ ලෝකෝ පතිට්ඨිතො’ ලෝකය සම්පූර්ණයෙන්ම පවතින්නේ චලනය වීම මතයි.
‘විවට්ටට්ඨායි’ යනුවෙන් ලෝකය සකස් වන යුගය හඳුන්වනු ලැබේ. ‘විවට්ට’ යුගය යනු ලෝකය විකාශනය වී සංවර්ධනය වී ඇති යුගය යි. ‘සංවට්ටට්ඨායි’ යුගයේ දී සමහර ලෝක විනාශයට පත් වනවා.
අපගේ මනුෂ්ය ලෝකයේ එක් කොටසක් ලෙස අපරගෝයාන, උතුරුකර, පූර්ව විදග්ධවල ජීවත්වන්නේ අමුතු ජීවින් කොටසක් නොවේ. ජම්බුද්වීපයෙහි ජීවත් වන්නේත් මිනිස්සු කොට්ඨාසයකි. බරණැස උතුරුකුරු දිවයිනේ මිනිසුන්ගේ ආයුෂ අවුරුදු පන්සියයක් වන අතර ඔවුන් මහා පුණ්ය ශක්තියෙන් ඉපදුණු කොටසකි. ඔවුන් නිරන්තරයෙන් පංචශීලය ආරක්ෂා කරන අතර රූප සම්පත්තියෙන් අපට වඩා උසස්ය. ලෝකයේ විකාශනය හා නැවැත්ම පිළිබඳ ‘සත්තසූරියුග්ගමන සුත්රයේ’ පැහැදිලිව විස්තර කර ඇත.
චූලනිකා සහස්ර ලෝකය යනු ඉරවල් හා සඳවල් දහසක එකතුවකි. සහස්සී චූලනිකා සහසක් එකතු වී ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුව සෑදේ. මෙම ප්රදේශය බුදුවරුන් වහන්සේට පමණක් විෂය වේ.
බුදුවරයකුට උන් වහන්සේ ගේ ශාරීරා ලෝකයෙන් සහ කටහඬින් මජ්ඣිමා ද්විසහස්සී ලෝක ධාතුව දක්වා ආලෝකය හා ශබ්දය නිකුත් කිරීමේ හැකියාව තිබේ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ මවුකුස පිළිසිඳ ගැනීම, බිහිවන අවස්ථාව, අභිනිෂ්ක්රමණය, බුදුවීම, දම්සක් පැවතුම්, ආයු සංස්කාර අත්හැරීම, පිරිනිවන් පෑම ආදී අවස්ථාවලදී ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුව දක්වා කම්පනයක් ඇතිවේ. එය හඳුන්වන්නේ ‘ජාති ක්ෂේ්ත්රය’ ලෙස යි.
තිසහස්සි මහා සහස්සි ලෝක ධාතුව ලෙස හඳුන්වන්නේ, ද්වි සාස්සි මජ්ඣිමා ලෝක ධාතු දහසක්, එක්ව සෑදී ඇති ලෝක ධාතුවටයි. ඒ ලෝක ධාතුව තුළ බුදුවරයන් වහන්සේට ආනා ක්ෂේත්රය (කීර්තිය පැතිරවිය හැකි ප්රදේශය) ලෙස හඳුන්වනු ලබනවා.
අටානාටිය, ඉසිගිලි සූත්රය, ධජග්ග සූත්රය, ඛන්ධ සූත්රය, ;මීර හා මෙත්ත, රතන යන සූත්රවල බලය මේ ප්රදේශ දක්වා පැතිරෙයි. එය බුද්ධ ශාසනය පවතින තෙක් පවතියි. මින් පැහැදිලි වන්නේ එක් ඉරකින් හා හඳකින් ආලෝකය පැතිරෙන්නේ එක් මත්රාවයකට පමණක් බවයි.
එවැනි මාත්රාවාට දහසක් පවතියි. මත්රාවාට දස ලක්ෂයක්, ද්වි සහස්සි මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුවකි. එවැනි ලෝක ධාතු දස ලක්ෂයක් පවතියි. සද්විසහස්සි මජ්ඣිමා ලෝක ධාතු දහසක් මාත්රාවට සියක් කෝටියකි. එවැනි කෝටි සියයක් සක්වල කෝටි සියයකි. මේ අනුව විශ්වයේ ඇති පුළුල්භාවය අවබෝධ කරගත හැකිය.
විද්යාවේ දී සහස්සී ලෝක ධාතුව හඳුන්වන්නේ ක්ෂීර පථය නමිනි. විශ්වය පිළිබඳ බුදුන් වහන්සේ සංඛාර උපත්ති සුත්රයේදී දේශනා කළ සේක.
මේ ලෝකය දැනගත්බව, අවබෝධ කරගත් බව යන්න ලෝක විදූ යන අර්ථයෙන් බුදුන් වහන්සේ හඳුන්වනු ලබනවා. එහිදී සත්ත්ව ලෝකය, සංඛාර ලෝකය, අවකාශ ලෝකය යන ඒවා අවබෝධ කරගත් සේක.
විශ්වයේ පැවැත්ම ගැන අග්ගඤ්ඤ සූත්රයේ විස්තර රැසක් සඳහන් වෙයි.
සාකච්ඡා කළේ - ප්රාර්ථනා වීරසිංහ
Souruce Link : www.lakehouse.lk
වැල්ලම්පිටියේ විනයවංස හිමි
විශ්වය යනු දුක මත පිහිටි දෙයක් බව බුදුන් වහන්සේ පැවසූහ. ‘දුක්ඛේ ලෝකෝ පතිට්ඨිතො’ ලෝකය සම්පූර්ණයෙන්ම පවතින්නේ චලනය වීම මතයි. ‘විවට්ටට්ඨායි’ යනුවෙන් ලෝකය සකස් වන යුගය හඳුන්වනු ලැබේ. ‘විවට්ට’ යුගය යනු ලෝකය විකාශනය වී සංවර්ධනය වී ඇති යුගය යි. ‘සංවට්ටට්ඨායි’ යුගයේ දී සමහර ලෝක විනාශයට පත් වනවා.
බුදුරජාණන් වහන්සේ රෝහිතස්ස සූත්රයේ දී රෝහිත දිව්ය පුත්රයාට දේශනා කර සිටින්නේ කිසිම දිනක මේ විශ්වයේ කෙළවරක් දැකීමට නොහැකි අතර, යම් කෙනෙකුට ලෝකය දැකීමට අවශ්යනම් බඹයක් පමණ වූ මේ ශරීරය තුළම එය දැකිය හැකි බවයි. ලෝකයත්, ලෝකයේ ඇති වීමත්, ලෝකයේ නැවැත්මත්, ලෝකය නැවැත්වීමේ මාර්ගයත්, මේ බඹයක් පමණ වූ ශරීරය තුළම දැකගත හැකි යි යනුවෙනි.
විශ්වය සාමාන්ය නුවණින් විස්තර කළ නොහැකි ය. බුදුන් වහන්සේ ලෝකය යනුවෙන් නිර්වචනය කරන ලද්දේ ‘ලුජ්ජති පලුජ්ජතී’ ති ලෝකෝ’ යනුවෙනි. එනම් කැඩෙන - බිඳෙන ස්වභාවයෙන් පත්වන දේ ලෝකයයි, යනු යි.
විද්යාඥයින් විසින් පිටසක්වළ යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ මේ විශ්වයමයි. බටහිර නවීන විද්යාවට බුදුරදුන් දෙසූ විස්තර ගෝචර වී නොමැත.
බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මේ පිළිබඳ ඉතා පැහැදිලි හා ගැඹුරු විග්රහයක් ඉදිරිපත් කරනවා. විශේෂයෙන් සමහර විෂය පිළිබඳ අනවශ්ය ලෙස නොසිතන ලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළහ. ඒවා නම් ලෝක විෂය, ධ්යාන විෂය, බුද්ධ විෂය හා කර්ම විෂය හා සෘද්ධි විෂය යි.
එසේම, බුදුරජාණන් වහන්සේ රෝහිතස්ස සූත්රයේ දී රෝහිත දිව්ය පුත්රයාට දේශනා කර සිටින්නේ කිසිම දිනක මේ විශ්වයේ කෙළවරක් දැකීමට නොහැකි අතර, යම් කෙනෙකුට ලෝකය දැකීමට අවශ්යනම් බඹයක් පමණ වූ මේ ශරීරය තුළම එය දැකිය හැකි බවයි.
ලෝකයත්, ලෝකයේ ඇති වීමත්, ලෝකයේ නැවැත්මත්, ලෝකය නැවැත්වීමේ මාර්ගයත්, මේ බඹයක් පමණ වූ ශරීරය තුළම දැකගත හැකි යි යනුවෙනි.
චින්තා සූත්රයේ දී බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරන්නේ, ලෝකය ගැන හිතන්නට ගොස් පිස්සු හැදුණු මිනිසකු පිළිබඳව යි. සුබග නම් පුද්ගලයා ගං තෙරක් ළඟ ඉඳගෙන ලෝකය පිළිබඳ හිතමින් සිටී.
කවදාවත් දකින්නට නොලැබුණු අමුතුම ජීවීන් කොටසක් පැමිණ නෙළුම් කොළයක් යට සැඟවෙන අයුරු සුබගට දකින්නට ලැබෙනවා. ඔහු හිතනවා තමන්ට පිස්සු නිසා තමා මේ වගේ දර්ශන දුටු බව. අනික් පිරිසට මේ ප්රවෘත්තිය ප්රකාශ කරද්දී ‘උඹට පිස්සු නිසා වෙන්නැති’ යනුවෙන් කීමට ඔවුහු පෙළඹෙති.
බුදුන් වහන්සේට මේ ප්රවෘත්තිය අසන්නට ලැබෙනවා. ඉන්පසුව බුදුන් වහන්සේ ‘මහණෙනි යැයි අමතා, ‘මේ මිනිසා කියන්නේ ඇත්ත. පිටසක්වළ ජීවත්වන සුර - අසුරයන් අතර යුද්ධයකින් අසුරයන් පැරැදී නෙළුම් කොළය යට සැඟවුණු බව සත්යයකි.
අද වුණත් බොහෝ විට ආලෝක සහ වෙනත් ජීවීන් පැමිණි බවට එක් එක් මත ප්රකාශ වෙනවා. ඒවා සම්පූර්ණයෙන් අසත්යයැයි බැහැර කළ නොහැකියි.
එවැනි දේ සාමාන්ය මනුෂ්යයන්ට ගෝචර නොවන නිසා විස්මිත ස්වභාවයට පත්වනවා. එනිසා බුදුන් වහන්සේ දේශනා කරන්නේ චතුරාර්ය සත්ය ගැනම සිතන ලෙසයි.
විශ්වය යනු දුක මත පිහිටි දෙයක් බව බුදුන් වහන්සේ පැවසූහ. ‘දුක්ඛේ ලෝකෝ පතිට්ඨිතො’ ලෝකය සම්පූර්ණයෙන්ම පවතින්නේ චලනය වීම මතයි.
‘විවට්ටට්ඨායි’ යනුවෙන් ලෝකය සකස් වන යුගය හඳුන්වනු ලැබේ. ‘විවට්ට’ යුගය යනු ලෝකය විකාශනය වී සංවර්ධනය වී ඇති යුගය යි. ‘සංවට්ටට්ඨායි’ යුගයේ දී සමහර ලෝක විනාශයට පත් වනවා.
අපගේ මනුෂ්ය ලෝකයේ එක් කොටසක් ලෙස අපරගෝයාන, උතුරුකර, පූර්ව විදග්ධවල ජීවත්වන්නේ අමුතු ජීවින් කොටසක් නොවේ. ජම්බුද්වීපයෙහි ජීවත් වන්නේත් මිනිස්සු කොට්ඨාසයකි. බරණැස උතුරුකුරු දිවයිනේ මිනිසුන්ගේ ආයුෂ අවුරුදු පන්සියයක් වන අතර ඔවුන් මහා පුණ්ය ශක්තියෙන් ඉපදුණු කොටසකි. ඔවුන් නිරන්තරයෙන් පංචශීලය ආරක්ෂා කරන අතර රූප සම්පත්තියෙන් අපට වඩා උසස්ය. ලෝකයේ විකාශනය හා නැවැත්ම පිළිබඳ ‘සත්තසූරියුග්ගමන සුත්රයේ’ පැහැදිලිව විස්තර කර ඇත.
චූලනිකා සහස්ර ලෝකය යනු ඉරවල් හා සඳවල් දහසක එකතුවකි. සහස්සී චූලනිකා සහසක් එකතු වී ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුව සෑදේ. මෙම ප්රදේශය බුදුවරුන් වහන්සේට පමණක් විෂය වේ.
බුදුවරයකුට උන් වහන්සේ ගේ ශාරීරා ලෝකයෙන් සහ කටහඬින් මජ්ඣිමා ද්විසහස්සී ලෝක ධාතුව දක්වා ආලෝකය හා ශබ්දය නිකුත් කිරීමේ හැකියාව තිබේ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ මවුකුස පිළිසිඳ ගැනීම, බිහිවන අවස්ථාව, අභිනිෂ්ක්රමණය, බුදුවීම, දම්සක් පැවතුම්, ආයු සංස්කාර අත්හැරීම, පිරිනිවන් පෑම ආදී අවස්ථාවලදී ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුව දක්වා කම්පනයක් ඇතිවේ. එය හඳුන්වන්නේ ‘ජාති ක්ෂේ්ත්රය’ ලෙස යි.
තිසහස්සි මහා සහස්සි ලෝක ධාතුව ලෙස හඳුන්වන්නේ, ද්වි සාස්සි මජ්ඣිමා ලෝක ධාතු දහසක්, එක්ව සෑදී ඇති ලෝක ධාතුවටයි. ඒ ලෝක ධාතුව තුළ බුදුවරයන් වහන්සේට ආනා ක්ෂේත්රය (කීර්තිය පැතිරවිය හැකි ප්රදේශය) ලෙස හඳුන්වනු ලබනවා.
අටානාටිය, ඉසිගිලි සූත්රය, ධජග්ග සූත්රය, ඛන්ධ සූත්රය, ;මීර හා මෙත්ත, රතන යන සූත්රවල බලය මේ ප්රදේශ දක්වා පැතිරෙයි. එය බුද්ධ ශාසනය පවතින තෙක් පවතියි. මින් පැහැදිලි වන්නේ එක් ඉරකින් හා හඳකින් ආලෝකය පැතිරෙන්නේ එක් මත්රාවයකට පමණක් බවයි.
එවැනි මාත්රාවාට දහසක් පවතියි. මත්රාවාට දස ලක්ෂයක්, ද්වි සහස්සි මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුවකි. එවැනි ලෝක ධාතු දස ලක්ෂයක් පවතියි. සද්විසහස්සි මජ්ඣිමා ලෝක ධාතු දහසක් මාත්රාවට සියක් කෝටියකි. එවැනි කෝටි සියයක් සක්වල කෝටි සියයකි. මේ අනුව විශ්වයේ ඇති පුළුල්භාවය අවබෝධ කරගත හැකිය.
විද්යාවේ දී සහස්සී ලෝක ධාතුව හඳුන්වන්නේ ක්ෂීර පථය නමිනි. විශ්වය පිළිබඳ බුදුන් වහන්සේ සංඛාර උපත්ති සුත්රයේදී දේශනා කළ සේක.
මේ ලෝකය දැනගත්බව, අවබෝධ කරගත් බව යන්න ලෝක විදූ යන අර්ථයෙන් බුදුන් වහන්සේ හඳුන්වනු ලබනවා. එහිදී සත්ත්ව ලෝකය, සංඛාර ලෝකය, අවකාශ ලෝකය යන ඒවා අවබෝධ කරගත් සේක.
විශ්වයේ පැවැත්ම ගැන අග්ගඤ්ඤ සූත්රයේ විස්තර රැසක් සඳහන් වෙයි.
සාකච්ඡා කළේ - ප්රාර්ථනා වීරසිංහ
Souruce Link : www.lakehouse.lk
බුදුවරයන් වහන්සේ නමක් තම ජීවිත කල්පය මුළුල්ලේම වෙන ධර්මයක් නො දෙසා බුදුගුණ පමණක් ප්රකාශ කළහොත් ආයුෂ් කල්පය අවසාන වෙයි. එහෙත් බුදුගුණ අවසාන නො වෙයි. යනු ඉහත සඳහන් ගාථාවේ අදහස යි. සිංහල භාෂාවේ ශ්රේෂ්ඨ ග්රන්ථයක් වන අමාවතුර ලියා ඇත්තේ ‘පුරිසදම්ම සාරථි’ ගුණය විස්තර කිරීම සඳහාය. ‘අරහං’ ගුණය විස්තර කොට මයුරපාද හිමියෝ පූජාවලිය ලියූහ. එහෙත් එයිනුත් කියැවෙනුයේ ‘අරහං’ ගුණයේ අංශු මාත්රයෙකි.
භාග්යවත් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් මෙයට වසර 2600 කට පෙර දේශනා කර වදාල විද්යාත්මක හා තාර්කික ධර්මය සියලුම කාලයටම වලංගු වෙයි.. අප කවදත් කියවන පන්සිය පනස් ජාතකයෙහි නැති කතා පුවත් බුදු සිරිත තුළ තිබේ. සප්ත සූර්යෝද්ගමන සූත්රය දේශනා කිරීමට මුල් වූයේ මේ කතාව ය.
බුදුන් දවස උන්වහන්සේ ඇසුරෙහි ජීවත් වෙමින් බණ දහම් ප්රගුණ කළ භික්ෂුවක් විය. මේ භික්ෂුන් වහන්සේ ග්රහ තාරකා කෙරෙහි ඉමහත් ඇල්මක් දැක්වූවෙකි. රාහු කාලය ගැන මහත් විශ්වාසයකින් පසුවන අතර මනුෂ්යයන්ගේ ජීවිතයට ග්රහ වස්තුවලින් අපල උපද්රව හටගන්නා බව උන්වහන්සේ කල්පනා කළහ.
එහෙත් භාග්යවත් ගෞතමයාණන් වහන්සේ රාහු කාලය හෝ ග්රහ තාරකා කෙරෙහි තැකීමක් කළේ නැත. උන්වහන්සේ තමන්ට අවැසි වේලාවට දොරට බැස ගමන් යන බව දුටු පෙරකී භික්ෂුව මහත් සේ පුදුමයට පත්වූහ. එ බැවින් දිනක් උදය වරුවෙහි දී බුදුන් වහන්සේ හමු වූ භික්ෂුව උන්වහන්සේගෙන් මෙසේ විචාළහ.
"ස්වාමීනි, මනුෂ්යයන්ට අපල උපද්රව ඇති කිරීමට ග්රහ තරුවලට හැකියාව තිබේ ද? රාහු කාලය සත්යය ද?
බුදුන් වහන්සේ කිසිවක් නෑසුන සවන් ව බලවත් කල්පනාවක නිමග්නව සිටියහ. එබැවින් මඳක් පසුබා සිටි භික්ෂුව දහවල් වරුවේ බුදුන්ට දන් පිළිගන්වන ගමන් එම පැනයම විචාළේ ය. එහෙත් පිළිතුරු නැත. මඳක් පසුබා සිටි භික්ෂුව සවස සිසිල් පැන් පිළිගන්වන අතර ද එම පැනයම විචාරන්නේ ය.
"රාත්රි කාලයේදී ඔබට පහදා දෙමි" යි වදාළ බුදුන් වහන්සේ නැවතත් ධර්ම කාරියක නිරත වූහ. ඒ අතර රාත්රියද එළැඹින. භික්ෂුන් වහන්සේ නැවත වතාවක් බුදුන් වහන්සේ වෙත ගොස් දෙපා නමැඳ තම ප්රශ්නය ඉදිරිපත් කළහ.
භිsක්ෂුව ආරාමයෙන් පිටතට කැටිව ගිය බුදුන් වහන්සේ තරු දිලිසෙන අහස් ගැබට සිය ශ්රී හස්තය දිගු කර මෙසේ විචාරන්නාහ: "ඇවැත්නි· දුර ඈත පෙනෙන තාරකාව එහි සැබැවින්ම පවතින්නක්ද?"
"ස්වාමීනි පෙනෙන හැටියට නම් එය එතැන තිබේ."
එවිට තම ප්රඥව මෙහෙයවා එම තාරකාව දෙස බලන බුදුන් වහන්සේ මෙසේ වදාරන්නාහ. "ඇවැත්නි, යොදුන් කෝටි ප්රකෝටියක් ඈතින් පිහිටි මේ තාරකාව මෙයට වසර කිහිපයකට පෙර පුපුරා ගියේය. දැන් ඇත්තේ එහි ආලෝකය පමණයි. තරුවක් එතැන නැත. ආලෝකය පමණක් චක්රාවාටය හරහා ගමන් කරමින් තිබේ. ඔබ දකින්නේ ඒ ආලෝකය පමණි. ඔවැනි ආලෝක සංඥව පමණක් ඇති ග්රහ තාරකා ඕනෑ තරම් විශ්වය පුරා ඇත. එ බැවින් මනුෂ්යයාට කිසිවක් කිරීමට ඒවාට හැකියාවක් නැත. කෙනකුට වැඩක් කිරීමට ඇති හොඳම කාලය එම කටයුත්ත කිරීමට අවශ්ය කාලයයි. පෘථිවිය ඇතුළු ග්රහ වස්තූන් නිර්මාණය වූයේ භෞතික ක්රියාවක ප්රතිඵලයක් වශයෙනි. එය පෙන්වා දීම සඳහා සප්ත සූර්යෝද්ගමන සූත්රය දේශනා කරමි" යි කීහ.
හිරු හතක් පෑයීම හෙවත් හැකිලී සත් ගුණයකින් විශාල වීම, අනතුරුව පුපුරා ගොස් සෞරග්රහ මණ්ඩලය විනාශ වීම යන කාරණා අඩංගු වන්නේ සප්ත සූර්යෝද්ගමන සූත්රයෙහි ය. මේ සූත්රය දෙසා වදාළ බුදුන් වහන්සේ නිවන් මඟ සාක්ෂාත් කර ගැනීමට විශ්වය ගැන දැන ගැනීමෙන් ප්රයෝජනයක් නැති බවත්, ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ යනාදිය නැති කිරීමෙන් නිවන් මඟ සාක්ෂාත් කර ගත හැකි බවත් අවධාරණය කළ සේක.
සම්බුද්ධ දේශනාව තරම් විචිත්ර වූ ද, තර්කානුකූල වූ ද, විද්යාත්මක වූ ද, සර්වකාලීන වූ ද දේශනාවක් ලොව කිසි කලෙකත් නො වීය. මතුවට ද පහළ නො වනවා ඇත.
භාග්යවත් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් මෙයට වසර 2600 කට පෙර දේශනා කර වදාල විද්යාත්මක හා තාර්කික ධර්මය සියලුම කාලයටම වලංගු වෙයි.. අප කවදත් කියවන පන්සිය පනස් ජාතකයෙහි නැති කතා පුවත් බුදු සිරිත තුළ තිබේ. සප්ත සූර්යෝද්ගමන සූත්රය දේශනා කිරීමට මුල් වූයේ මේ කතාව ය.
බුදුන් දවස උන්වහන්සේ ඇසුරෙහි ජීවත් වෙමින් බණ දහම් ප්රගුණ කළ භික්ෂුවක් විය. මේ භික්ෂුන් වහන්සේ ග්රහ තාරකා කෙරෙහි ඉමහත් ඇල්මක් දැක්වූවෙකි. රාහු කාලය ගැන මහත් විශ්වාසයකින් පසුවන අතර මනුෂ්යයන්ගේ ජීවිතයට ග්රහ වස්තුවලින් අපල උපද්රව හටගන්නා බව උන්වහන්සේ කල්පනා කළහ.
එහෙත් භාග්යවත් ගෞතමයාණන් වහන්සේ රාහු කාලය හෝ ග්රහ තාරකා කෙරෙහි තැකීමක් කළේ නැත. උන්වහන්සේ තමන්ට අවැසි වේලාවට දොරට බැස ගමන් යන බව දුටු පෙරකී භික්ෂුව මහත් සේ පුදුමයට පත්වූහ. එ බැවින් දිනක් උදය වරුවෙහි දී බුදුන් වහන්සේ හමු වූ භික්ෂුව උන්වහන්සේගෙන් මෙසේ විචාළහ.
"ස්වාමීනි, මනුෂ්යයන්ට අපල උපද්රව ඇති කිරීමට ග්රහ තරුවලට හැකියාව තිබේ ද? රාහු කාලය සත්යය ද?
බුදුන් වහන්සේ කිසිවක් නෑසුන සවන් ව බලවත් කල්පනාවක නිමග්නව සිටියහ. එබැවින් මඳක් පසුබා සිටි භික්ෂුව දහවල් වරුවේ බුදුන්ට දන් පිළිගන්වන ගමන් එම පැනයම විචාළේ ය. එහෙත් පිළිතුරු නැත. මඳක් පසුබා සිටි භික්ෂුව සවස සිසිල් පැන් පිළිගන්වන අතර ද එම පැනයම විචාරන්නේ ය.
"රාත්රි කාලයේදී ඔබට පහදා දෙමි" යි වදාළ බුදුන් වහන්සේ නැවතත් ධර්ම කාරියක නිරත වූහ. ඒ අතර රාත්රියද එළැඹින. භික්ෂුන් වහන්සේ නැවත වතාවක් බුදුන් වහන්සේ වෙත ගොස් දෙපා නමැඳ තම ප්රශ්නය ඉදිරිපත් කළහ.
භිsක්ෂුව ආරාමයෙන් පිටතට කැටිව ගිය බුදුන් වහන්සේ තරු දිලිසෙන අහස් ගැබට සිය ශ්රී හස්තය දිගු කර මෙසේ විචාරන්නාහ: "ඇවැත්නි· දුර ඈත පෙනෙන තාරකාව එහි සැබැවින්ම පවතින්නක්ද?"
"ස්වාමීනි පෙනෙන හැටියට නම් එය එතැන තිබේ."
එවිට තම ප්රඥව මෙහෙයවා එම තාරකාව දෙස බලන බුදුන් වහන්සේ මෙසේ වදාරන්නාහ. "ඇවැත්නි, යොදුන් කෝටි ප්රකෝටියක් ඈතින් පිහිටි මේ තාරකාව මෙයට වසර කිහිපයකට පෙර පුපුරා ගියේය. දැන් ඇත්තේ එහි ආලෝකය පමණයි. තරුවක් එතැන නැත. ආලෝකය පමණක් චක්රාවාටය හරහා ගමන් කරමින් තිබේ. ඔබ දකින්නේ ඒ ආලෝකය පමණි. ඔවැනි ආලෝක සංඥව පමණක් ඇති ග්රහ තාරකා ඕනෑ තරම් විශ්වය පුරා ඇත. එ බැවින් මනුෂ්යයාට කිසිවක් කිරීමට ඒවාට හැකියාවක් නැත. කෙනකුට වැඩක් කිරීමට ඇති හොඳම කාලය එම කටයුත්ත කිරීමට අවශ්ය කාලයයි. පෘථිවිය ඇතුළු ග්රහ වස්තූන් නිර්මාණය වූයේ භෞතික ක්රියාවක ප්රතිඵලයක් වශයෙනි. එය පෙන්වා දීම සඳහා සප්ත සූර්යෝද්ගමන සූත්රය දේශනා කරමි" යි කීහ.
හිරු හතක් පෑයීම හෙවත් හැකිලී සත් ගුණයකින් විශාල වීම, අනතුරුව පුපුරා ගොස් සෞරග්රහ මණ්ඩලය විනාශ වීම යන කාරණා අඩංගු වන්නේ සප්ත සූර්යෝද්ගමන සූත්රයෙහි ය. මේ සූත්රය දෙසා වදාළ බුදුන් වහන්සේ නිවන් මඟ සාක්ෂාත් කර ගැනීමට විශ්වය ගැන දැන ගැනීමෙන් ප්රයෝජනයක් නැති බවත්, ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ යනාදිය නැති කිරීමෙන් නිවන් මඟ සාක්ෂාත් කර ගත හැකි බවත් අවධාරණය කළ සේක.
සම්බුද්ධ දේශනාව තරම් විචිත්ර වූ ද, තර්කානුකූල වූ ද, විද්යාත්මක වූ ද, සර්වකාලීන වූ ද දේශනාවක් ලොව කිසි කලෙකත් නො වීය. මතුවට ද පහළ නො වනවා ඇත.
යම්කිසි ධර්මයක් නිසා තවත් ධර්මයක් ඇති විම, ව්ශ්වයත්, එහි විද්යමාන සියලු දේත් ඇති වන්නේ යම් කිසිවක් නිසාය; යමක් ඇසුරු කොටගෙනය; යමක් හේතු කොට ගෙනය. සමකාලීන ආගමික සිද්ධාන්තයන්හි සත්ත්වයාගේ හා ලෝකයේ ඇතිවීම පිළිබඳව විවිධ මිථ්යා මත පැවතිණ. ඒවා අතර මහා බ්රහ්මයා හෝ වෙනත් ඊශ්වරයෙකු විසින් මවනු ලැබු බව (ඉස්සරනීම්මාණහේතු) ප්රධාන අදහසකි.මේ අනුව සත්ත්වයාගේ උපත හා මරණයත් , දුක සැප ආදියත්, ඉර හඳ අව්ව වැස්ස ආදී වශයෙන් බාහිර ලෝකයෙහි ෙපනෙන ස්වභාවික වස්තූන්ගේ ක්රියාකාරිත්වයත් සිදු වන්නේ දිව්ය බ්රහ්ම ආදී යම්කිසි ඊශ්වර යෙකුගේ මැවීමක් නිසා බව අදහස් කරන ලදි.
නිර්මාණ වාදය නොපිළිගත් ඇතැමෙක් පෙර ආත්ම භාවයන්හි දී කරන ලද කුශලා කුශල කර්මයන් හේතු කොට ගෙන ම සත්තවයාගේ උපත, මරණය, දුක සැප විඳීම ආදිය සිදු වන බව (පුබ්බේකතහේතු) කීහ. මේ අතර තවෙකෙක් සත්ත්වයා උපදින්නේ හෝ මැරෙන්නේ කිසිදු හේතුවක් නිසා නොව අහම්බෙන්ය (අධිච්ච සමුප්පන්න) යි ප්රකාශ කළහ. එයම විකාශනය කෙරෙමින් නියති වාදයක් දැරූ අය නියමිත කාලයක් තුළ උපත හා මරණය සිදු වෙමින්, දුක සැප ඇති වෙමින් ගොස් සසර ගමන කෙළවර වන (නියති සංගති භාව හේතු) බව ඉගැන්වූහ. වඩාත් ගැඹුරින් ලෝකය හා සත්ත්වයා පිළිබඳව සිතූ උපනිෂද් චින්තකයෝ වෙනස් නොවන ආත්ම සංකල්පයක් වෙත නැඹුරු වෙමින් ශාස්වත වාදයකට බැස ගත්හ. එහි විරුද්ධ පැත්ත දෙස බැලූ තවත් කෙනෙක් මරණින් මතු නැවත උපතක් නැත, මෙලොවක් - පරලොවක් නැත. යනුවෙන් උච්ඡේද වාදයක් ඉදිරිපත්කළහ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ එද්ර ලොව පැවති මේ සියලු ඉගැන්වීම් පිළීබඳව අවබෝධයක් ලබා ගෙන ඒ කිසිවක් සත්යය නොවන බව පෙන්වා දුන් සේක. සියලු ඉගැන්වීම්වල ඇති අන්නගාමි ලක්ෂණ පැහැදිලි කොට පට්ච්චසමුප්පාදය හෙවත් හේතු -ඵල ධර්මතාව ලොව සදහටම පවත්නා සත්යය බව දේශනා කළහ. මෙහිදී සියලු දෙයකම ඇති පට්ච්ච සමුපන්න බව පොදු සූත්ර ශෛලියකින් හෙවත් කෙටි ක්රමයකින් හඳුන්වා දීම දිද්රන සංයුක්තයේ අනුගමනය කරන ලද ක්රමය වේ.
“අස්මිං සති ඉදං හෝති” මෙය ඇති කල්හි මෙය ඇති වේ.
“ඉමස්ස උප්පාද්ර ඉදං උජ්ජජ්ජති” මෙය ඉපදීමෙන් මෙය උපදී. හුදු තනි දෙයක(ධර්මයක) පැවැත්මක් බුදුදහම නො පිළිගනී. කවර ආකාරයකින් හෝ එකිනෙකට සම්බන්ධ වූ ධර්ම දෙකක් , සාපේක්ෂක වූ දේවල් දෙකක් හෝ අවස්ථා දෙකක් “ මේ” යන සර්වනාම පදයෙන් දැක්ක හැකිය. විද්යාමන දෙයක යථා ස්වභාවය එයින් නිරූපනය කෙරෙන අතර එහි නැති බව (නිරෝධය) ද ඒ ආකාරයෙන් ම දක්වා තිබේ.
“ ඉමස්මිං අසති ඉදං හොති” මෙය නැති වට මෙය නොමැත.
“ඉමස්ස නිරෝධා ඉදං නිරුජ්ඣ්ති” මෙය නැවැත්මෙන් මෙය නවති. සත්ත්ව පුද්ගල ද්රව්ය ප්රඥ්රප්තිවලින් වියුක්ත වූ විවරණ ශෛලියකින් පට්ච්චසමුප්පාදය අවබෝධ කර ගැනීම සාමාන්ය පුද්ගලයාට පහසු නොවේ. ද්රව්යයක් හා සංයුක්ත කොට ගෙන හේතුඵල සිද්ධාන්තය විමසා බලන කල්හි
“බිජය ඇති කල්හි පැලය ඇති වේ.”
“බිජය නැති නම් පැලයක් ඇති නෙවේ”
යනුවෙන් සරල නිදසුනක් මගින් තේරුම් ගැනීම් වඩා පහසුය.
බුද්ධ ධර්මය විවිධ උපමා රූපක යොද්ර ගනිමින් උත්සාහ දරන්නේ දුක පිළිබඳව යාථවබෝධයක් ඇති කිරීම සඳහාය. මෙය සමාජගත දුකය, චිත්තසන්තානගත දුකයයි අවස්ථා දෙකකින් පැහැදිලි කළ හැකිය. සමාජ ගත දුක ඇති වන්නේ බාහිර හේතු ප්රත්ය සමවායයෙහි, චක්කවත්තිසීහනාද සූත්රයේදී සක්විතිවත් රාජ ධර්ම නොපුරන, දිළින්ද්රට නිසි සමාජය තුළ අසහනය ඇති වන ආකාරය පෙන්වා දී ඇත. තෘෂ්ණාව මුල් කොට ගත් වේදනාව හා සමඟ වෙනත් හේතු රාශිය සමවායයෙන් කලි- කලහ. විග්රහ, විවාද ආදී අනේක අකුශල ධර්ම මිනිස් සමාජය තුළ හට ගන්නා හැටි මහා නිද්රන සූත්රය විවරණය කරයි.
බුදු දහමෙහි ප්රධාන අවධානය මනුෂ්ය චිත්ත සන්තානයෙහි දුක ඇති වීම හා එය නැවැත්වීම විග්රහ කොට දැක්වීමයි. අනුලෝම පටිලෝම ළුශයෙන් එය විශ්ලේෂණය කිරීමේදී අවිද්යාවෙන් ආරම්භ වන සමස්ත දුක්ඛ සමුහයාගේ සම්භවය හා නිරෝධය එයට අන්තරගත කොට දැක්වේ. එහි හේතු - ප්රත්ය ධර්ම මාලාවෙහි ප්රධාන අංග ද්රෙළසකි. අවිජ්ජා, සංඛාර, විඤ්ඤාණ, නාමරූප, සළායතන, වේදනා, තණ්හා, උපාද්රන, භව, ජාති- මරණ යනුවෙනි. මිනිසා ජරා- මරණයන්ට ගොදුරු වන්නේ කුමක් හෙයින්ද? යන ප්රශ්නය බෝසත්තුමාට ඇති වුයේ සිදුහත් කුමාර අවධියේ සතර පෙරනිමිති දැකීමෙනි. දම්වැලක පුරුක් මෙන් දිගින් දිගට සම්බන්ධ කොරන හේතු ඵල මාලාවක ඈත කෙළවරේ අවිද්යාව හෙවත් නොදැනීම දක්නට ඇත.මෙහි සඳහන් අංග ද්රෙළසෙහි අවිද්යාව මුලට දැක්වුවද එය ම මූල කාරණය වශයෙන් නො ගැනේ. හේතු මාලාව වක්රයක් මෙන් ගමන් කරන හෙයින් අවබෝධයේ පහසුය තකා අවිද්යාවෙන් ආරම්භ ව ජරා මරණයන්ගෙන් අවසන් වන ආකාරයෙන් දක්වා තිබේ.
පටිච්ච සමුප්පාද ක්රමය අවබෝධ කර ගැනීමෙන් බුදු දහමේ ප්රධාන පරමාර්ථව වන දුක පිළිබඳ යථාවබෝධය ලබා ගත හැකිය. සංසාරික ගමන නැවැත්වීම හෙවත් පුනර්භවය නැති කිරීම බෞද්ධපරමාර්ථයයි. මිනිසා සසර සැරිසරන්නේ හෙවත් පුනර්භවයක් ලබන්නේ කවර හේතුවක් නිසාද? යන පැණයට පිළිතුරු මේ අංග ද්රෙළසකින් යුත් ප්රතීත්ය සමුප්පන්න ධර්ම විග්රහය තුළින් සාක්ෂාත් කර ගත හැකිය. අවිද්යාව හෙවත් නොදැනීම නිසා කුසලා කුසල කර්ම රැස් කරයි. එනම් අවිද්යාව නිසා සංස්කාර හට ගැනීමයි.
විඥ්රනය මවු කුසට බැස ගන්නේ ඒ සංස්කාරයන් නිසාය. විඥ්රනය නිසා නාමරූප පහළ වේ. නාමරූපයන් හේතු කොට ගෙන චක්ඛු, සෝත, ඝාණ, ජිව්හා , කාය, මන යන ආයතන සය හට ගනී. ස්පර්ශය ඇති වන්නේ එකි ආයතන මගිනි. ස්පර්ශය නිසා වේදනාව ඇති වේ. තණ්හාව හට ගන්නේ වේදනාව මුල් කොට ගෙනය. ඒ තණ්හාව නිසා කාමාදී අරමුණු හාත්පසින් අලුවා ගනුලැබේ. උපාද්රන යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ ඒ අල්වා ගැනීමයි. භවය ඇති වන්නේ එයිනි. භවය නිසා ජාති(හටගැනීම) ද ජාතිය නිසා ජරාමරණ ආදියද හට ගනි. මේ සමස්ත දුක්ඛ සමූහයාගේ සම්භවයයි.
මේ ආකාරයෙන් දොළොස් වෑදෑරුම් අංග රෝදයක අර හෙවත් ගරාදි මෙන් එකක් අනෙකට සම්බන්ධව පැවැත්ම සංසාරය හෙවත් භවය නමින් හැඳින්වේ. පටිච්ච සමුප්පන්න ධර්මයන් යථා ස්වරූපයෙන් දැන හඳුනා අවබෝධ කර ගැනීම භව චක්රයේ සිඳ දැමීම සඳහා හේතු වේ. තණ්හාව සංසාර චක්රයේ ප්රධාන අංගයක් හෙයින් එය යථා ස්වභාවයෙන් අවබෝධ කර ගැනීම චක්රය සිඳ දැමිමකි.
තෘෂ්ණාව ගෙවල් සාදන වඩුවෙක් නම් ඔහු සැදු ගෙයි සිටම එයට ගත් උපකරණ සියල්ල දැන , දැක විනාශකිරීමෙන් නැවත ගෙයක් ගොඩ නැගීම නොකළ හැකි සේ නාමරූප ධර්මයන් ඇසුරු කොට ගෙනම තෘෂ්ණාව සිඳ දැමිම තණ්භක්ඛය හෙවත් නිවන් දැකීම ලෙසින් දැක්විය හැකිය. තෘෂ්ණාව නැමති අරය හෙවත් ගරාදිය විනාශ කළ බව දැක ඒ අනුසාරයෙන් සෙසු අංගයන්ගේ මිඳියාමත් සසර ගමන නැවතිමත් නුවණැසින් දැකීම පටිච්ච සමූප්පාදය පටිලෝම වශයෙන් මෙනෙහි කිරීම යනුවෙන් හඳුන්වා දිය හැකිය.
නිර්මාණ වාදය නොපිළිගත් ඇතැමෙක් පෙර ආත්ම භාවයන්හි දී කරන ලද කුශලා කුශල කර්මයන් හේතු කොට ගෙන ම සත්තවයාගේ උපත, මරණය, දුක සැප විඳීම ආදිය සිදු වන බව (පුබ්බේකතහේතු) කීහ. මේ අතර තවෙකෙක් සත්ත්වයා උපදින්නේ හෝ මැරෙන්නේ කිසිදු හේතුවක් නිසා නොව අහම්බෙන්ය (අධිච්ච සමුප්පන්න) යි ප්රකාශ කළහ. එයම විකාශනය කෙරෙමින් නියති වාදයක් දැරූ අය නියමිත කාලයක් තුළ උපත හා මරණය සිදු වෙමින්, දුක සැප ඇති වෙමින් ගොස් සසර ගමන කෙළවර වන (නියති සංගති භාව හේතු) බව ඉගැන්වූහ. වඩාත් ගැඹුරින් ලෝකය හා සත්ත්වයා පිළිබඳව සිතූ උපනිෂද් චින්තකයෝ වෙනස් නොවන ආත්ම සංකල්පයක් වෙත නැඹුරු වෙමින් ශාස්වත වාදයකට බැස ගත්හ. එහි විරුද්ධ පැත්ත දෙස බැලූ තවත් කෙනෙක් මරණින් මතු නැවත උපතක් නැත, මෙලොවක් - පරලොවක් නැත. යනුවෙන් උච්ඡේද වාදයක් ඉදිරිපත්කළහ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ එද්ර ලොව පැවති මේ සියලු ඉගැන්වීම් පිළීබඳව අවබෝධයක් ලබා ගෙන ඒ කිසිවක් සත්යය නොවන බව පෙන්වා දුන් සේක. සියලු ඉගැන්වීම්වල ඇති අන්නගාමි ලක්ෂණ පැහැදිලි කොට පට්ච්චසමුප්පාදය හෙවත් හේතු -ඵල ධර්මතාව ලොව සදහටම පවත්නා සත්යය බව දේශනා කළහ. මෙහිදී සියලු දෙයකම ඇති පට්ච්ච සමුපන්න බව පොදු සූත්ර ශෛලියකින් හෙවත් කෙටි ක්රමයකින් හඳුන්වා දීම දිද්රන සංයුක්තයේ අනුගමනය කරන ලද ක්රමය වේ.
“අස්මිං සති ඉදං හෝති” මෙය ඇති කල්හි මෙය ඇති වේ.
“ඉමස්ස උප්පාද්ර ඉදං උජ්ජජ්ජති” මෙය ඉපදීමෙන් මෙය උපදී. හුදු තනි දෙයක(ධර්මයක) පැවැත්මක් බුදුදහම නො පිළිගනී. කවර ආකාරයකින් හෝ එකිනෙකට සම්බන්ධ වූ ධර්ම දෙකක් , සාපේක්ෂක වූ දේවල් දෙකක් හෝ අවස්ථා දෙකක් “ මේ” යන සර්වනාම පදයෙන් දැක්ක හැකිය. විද්යාමන දෙයක යථා ස්වභාවය එයින් නිරූපනය කෙරෙන අතර එහි නැති බව (නිරෝධය) ද ඒ ආකාරයෙන් ම දක්වා තිබේ.
“ ඉමස්මිං අසති ඉදං හොති” මෙය නැති වට මෙය නොමැත.
“ඉමස්ස නිරෝධා ඉදං නිරුජ්ඣ්ති” මෙය නැවැත්මෙන් මෙය නවති. සත්ත්ව පුද්ගල ද්රව්ය ප්රඥ්රප්තිවලින් වියුක්ත වූ විවරණ ශෛලියකින් පට්ච්චසමුප්පාදය අවබෝධ කර ගැනීම සාමාන්ය පුද්ගලයාට පහසු නොවේ. ද්රව්යයක් හා සංයුක්ත කොට ගෙන හේතුඵල සිද්ධාන්තය විමසා බලන කල්හි
“බිජය ඇති කල්හි පැලය ඇති වේ.”
“බිජය නැති නම් පැලයක් ඇති නෙවේ”
යනුවෙන් සරල නිදසුනක් මගින් තේරුම් ගැනීම් වඩා පහසුය.
බුද්ධ ධර්මය විවිධ උපමා රූපක යොද්ර ගනිමින් උත්සාහ දරන්නේ දුක පිළිබඳව යාථවබෝධයක් ඇති කිරීම සඳහාය. මෙය සමාජගත දුකය, චිත්තසන්තානගත දුකයයි අවස්ථා දෙකකින් පැහැදිලි කළ හැකිය. සමාජ ගත දුක ඇති වන්නේ බාහිර හේතු ප්රත්ය සමවායයෙහි, චක්කවත්තිසීහනාද සූත්රයේදී සක්විතිවත් රාජ ධර්ම නොපුරන, දිළින්ද්රට නිසි සමාජය තුළ අසහනය ඇති වන ආකාරය පෙන්වා දී ඇත. තෘෂ්ණාව මුල් කොට ගත් වේදනාව හා සමඟ වෙනත් හේතු රාශිය සමවායයෙන් කලි- කලහ. විග්රහ, විවාද ආදී අනේක අකුශල ධර්ම මිනිස් සමාජය තුළ හට ගන්නා හැටි මහා නිද්රන සූත්රය විවරණය කරයි.
බුදු දහමෙහි ප්රධාන අවධානය මනුෂ්ය චිත්ත සන්තානයෙහි දුක ඇති වීම හා එය නැවැත්වීම විග්රහ කොට දැක්වීමයි. අනුලෝම පටිලෝම ළුශයෙන් එය විශ්ලේෂණය කිරීමේදී අවිද්යාවෙන් ආරම්භ වන සමස්ත දුක්ඛ සමුහයාගේ සම්භවය හා නිරෝධය එයට අන්තරගත කොට දැක්වේ. එහි හේතු - ප්රත්ය ධර්ම මාලාවෙහි ප්රධාන අංග ද්රෙළසකි. අවිජ්ජා, සංඛාර, විඤ්ඤාණ, නාමරූප, සළායතන, වේදනා, තණ්හා, උපාද්රන, භව, ජාති- මරණ යනුවෙනි. මිනිසා ජරා- මරණයන්ට ගොදුරු වන්නේ කුමක් හෙයින්ද? යන ප්රශ්නය බෝසත්තුමාට ඇති වුයේ සිදුහත් කුමාර අවධියේ සතර පෙරනිමිති දැකීමෙනි. දම්වැලක පුරුක් මෙන් දිගින් දිගට සම්බන්ධ කොරන හේතු ඵල මාලාවක ඈත කෙළවරේ අවිද්යාව හෙවත් නොදැනීම දක්නට ඇත.මෙහි සඳහන් අංග ද්රෙළසෙහි අවිද්යාව මුලට දැක්වුවද එය ම මූල කාරණය වශයෙන් නො ගැනේ. හේතු මාලාව වක්රයක් මෙන් ගමන් කරන හෙයින් අවබෝධයේ පහසුය තකා අවිද්යාවෙන් ආරම්භ ව ජරා මරණයන්ගෙන් අවසන් වන ආකාරයෙන් දක්වා තිබේ.
පටිච්ච සමුප්පාද ක්රමය අවබෝධ කර ගැනීමෙන් බුදු දහමේ ප්රධාන පරමාර්ථව වන දුක පිළිබඳ යථාවබෝධය ලබා ගත හැකිය. සංසාරික ගමන නැවැත්වීම හෙවත් පුනර්භවය නැති කිරීම බෞද්ධපරමාර්ථයයි. මිනිසා සසර සැරිසරන්නේ හෙවත් පුනර්භවයක් ලබන්නේ කවර හේතුවක් නිසාද? යන පැණයට පිළිතුරු මේ අංග ද්රෙළසකින් යුත් ප්රතීත්ය සමුප්පන්න ධර්ම විග්රහය තුළින් සාක්ෂාත් කර ගත හැකිය. අවිද්යාව හෙවත් නොදැනීම නිසා කුසලා කුසල කර්ම රැස් කරයි. එනම් අවිද්යාව නිසා සංස්කාර හට ගැනීමයි.
විඥ්රනය මවු කුසට බැස ගන්නේ ඒ සංස්කාරයන් නිසාය. විඥ්රනය නිසා නාමරූප පහළ වේ. නාමරූපයන් හේතු කොට ගෙන චක්ඛු, සෝත, ඝාණ, ජිව්හා , කාය, මන යන ආයතන සය හට ගනී. ස්පර්ශය ඇති වන්නේ එකි ආයතන මගිනි. ස්පර්ශය නිසා වේදනාව ඇති වේ. තණ්හාව හට ගන්නේ වේදනාව මුල් කොට ගෙනය. ඒ තණ්හාව නිසා කාමාදී අරමුණු හාත්පසින් අලුවා ගනුලැබේ. උපාද්රන යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ ඒ අල්වා ගැනීමයි. භවය ඇති වන්නේ එයිනි. භවය නිසා ජාති(හටගැනීම) ද ජාතිය නිසා ජරාමරණ ආදියද හට ගනි. මේ සමස්ත දුක්ඛ සමූහයාගේ සම්භවයයි.
මේ ආකාරයෙන් දොළොස් වෑදෑරුම් අංග රෝදයක අර හෙවත් ගරාදි මෙන් එකක් අනෙකට සම්බන්ධව පැවැත්ම සංසාරය හෙවත් භවය නමින් හැඳින්වේ. පටිච්ච සමුප්පන්න ධර්මයන් යථා ස්වරූපයෙන් දැන හඳුනා අවබෝධ කර ගැනීම භව චක්රයේ සිඳ දැමීම සඳහා හේතු වේ. තණ්හාව සංසාර චක්රයේ ප්රධාන අංගයක් හෙයින් එය යථා ස්වභාවයෙන් අවබෝධ කර ගැනීම චක්රය සිඳ දැමිමකි.
තෘෂ්ණාව ගෙවල් සාදන වඩුවෙක් නම් ඔහු සැදු ගෙයි සිටම එයට ගත් උපකරණ සියල්ල දැන , දැක විනාශකිරීමෙන් නැවත ගෙයක් ගොඩ නැගීම නොකළ හැකි සේ නාමරූප ධර්මයන් ඇසුරු කොට ගෙනම තෘෂ්ණාව සිඳ දැමිම තණ්භක්ඛය හෙවත් නිවන් දැකීම ලෙසින් දැක්විය හැකිය. තෘෂ්ණාව නැමති අරය හෙවත් ගරාදිය විනාශ කළ බව දැක ඒ අනුසාරයෙන් සෙසු අංගයන්ගේ මිඳියාමත් සසර ගමන නැවතිමත් නුවණැසින් දැකීම පටිච්ච සමූප්පාදය පටිලෝම වශයෙන් මෙනෙහි කිරීම යනුවෙන් හඳුන්වා දිය හැකිය.
World End Accroding to Buddhism
බුදු දහමෙ ලොකයේ වයස ගැන කියන්නේ අවුරැදු වලින් නෙමෙයි. මොකද ලොකයක් නැසෙන්න ගතවෙන කාලය ඉතාමත් විශාල කාලක් නිසා. මෙ කාලය බුදු දහමෙ දක්වලා තියෙන්නේ කල්ප විලින්, අපේ පෘතුවියේ පැරණි බව, අනමතග්ග සංයුක්තයේ එන සුත්ර දේශනා වල දක්වලා තියෙනවා. දිනක් බමුණෙක් බුදුරජානන් වහන්සේ හමුවිමට පැමිණ "පින්වත් ගෞතමයානන් වහන්ස, දැනට ඉක්ම ගොස් ඇති කල්ප ගණන කෙතෙක් ද?" යැයි අසන ලදි. එහිදි තථාගතයානන් වහන්සේ පිළිතුරැ දුන්නේ 'බ්රාහ්මණය, ඉක්මගිය කල්ප ඉතා බොහෝය. ඒවා මෙපමණ සිය ගණනක්ය, දහස් ගණනක්ය, ලක්ෂ ගණනක්ය කියා ප්රමාණ කිරිමට පුළුවන් කමක් නෑ" එසේනමි ස්වාමිනි උපමාවකින් වදාල මැනවයි බමුණා පැවසිය. "බ්රාහ්මණය, මෙ ගංගා නදිය පටන් ගන්නා තැන සිට මුහුදට වැවටන තැන දක්වා ඇත්තාවු සියලුම වැලිකැට ප්රමාණ කල නොහැකිවා වාගේ අතිතයේ ගතවු කල්ප ගණනත් ප්රමාණ කල නොහැකි බව තථාගතයානන් වහන්සේ වදාල සේක.
කල්පයක් යන්න කොපමණ කාලයක්ද යන්නත් බුදුරජානන් වහන්සේ විසින් දේශනා කර ඇත. දිනක් එක්තරා භික්ෂුන්වහන්සේ නමක් බුදුන්වහන්සේ වෙත ගොස්, කල්පය කෙතෙක් දිග වන්නේදැයි අසන ලදි. එවිට තථාගතයානන් වහන්සේ විසින් කියා සිටියේ "මහණ කල්පය යන්න, මෙතෙක් වසර ගණනක් දිගය, එය වර්ශ සිය ගණනක්ය, දහස්ගණනක්ය, ලක්ෂ ගණනක්ය කියා ප්රමාණ කරන්න බැහැ" කියාය. එවිට ඒ භික්ෂුව එසේ නමි ස්වාමිනි එය උපමාවකින් වදාලන සේක්වා යැයි කියා සිටි විට, "මහණ දිග පළල යොදුන බැගින් ඇති උසින් යොදුනක් ඇති ඒක ඝන කළුගලක් සිය වසරකට වරක් කසි සළුවකින් පිස දැමුවහොත් ඒ කළුගල කලකදී ගෙවි යන්නේය. නමුත් කල්පය ගෙවි නොයන්නේය." කියා කල්පයක් යනු කොපමණ ප්රමාණයක්ද යන්න වදාලා ඇත. මෙය සදහන් වන්නේද අනමතග්ග සංයුක්තයේය.
මෙ උපමා මගින් කපක් යන්න කොපමණ විශාල කාලයක්ද යන්න පැහැදිලිව. එසේ නමි කලින් දක්වන ලද උපමාවට අනුව ලොකය යන්න කෙතරමි පැරණිද යන්න තේරැමි ගැණිමට හැකිය.
ලොක විනාශය ප්රශ්නයක් වන්නේ, ලොකයේ මිනිසුන් ජිවත් වන නිසාය. නැතහොත් ලොක කෙතරමි විනාශ වුවද අපට ගැටළුවක් නැත.
කල්පය යන්නත් කොටස් තුනකි.
01)අන්තංකල්පය
02)අසන්ඛ්ය කල්පය
03)මහා කල්පය
ලෝකය විනාශ වෙන ආකාරය:
යනු ඒවාය. මිනිසුන්ගේ ආයුෂ ක්රමයෙන් පිරිහි ගොස් පරම ආයුෂ කාලය අවුරැ 10 ක් වන කාලයක් පැමිණේ. ඒ කාලයේදි රෝග වලින් හෝ යුද්ධයෙන් හෝ ආහාර නැතිවිමෙන් හෝ මහා මිනිස් විනාශයක් වෙ. මින් ඉතා ටික දෙනුකු පමණක් ඉතිරි වෙ. ඉන් පසු මිනිසුන් සුචරිතයේ හැසිරිම නිසා පරමිපරාවෙන් පරාවට ඔවුන්ගේ ආයුෂ වැඩෙ. ඒ වැඩිම වර්ෂ අසංඛ්යය දක්වා වැඩෙ. ඉන් අනතුරැව දුසිරිතට නැඹුරැවිම නිසා නැවතත් මිනිසුන්ගේ ආයුෂය පිරිහේ එය වසර 10 දක්වාම පිරිහුන විට මහා මිනිස් සංහාරයක් නැවත සිදුවෙ.
මිනිස් ආයුෂය දශ වර්ෂයෙන් පටන්ගෙන අසඛ්යය දක්වා වැඩි නැවතත් දශ වර්ශය තෙක් පිරිහිම සදහා ගතවන කාලය අන්තං කල්පයක් යනුවෙන් හදුන්වනු ලබයි.
අසංඛ්ය කල්පය කොටස් 04 කි:
01)සංවර්ථය
02)සංවර්ථස්ථායි
03)විවර්ථය
04)විවර්ථ ස්ථායි
බුදු දහමෙ දක්වා ඇති ආකාරයට මෙ ලොව ගින්නෙන් හෝ දියෙන් හෝ සුලගින් විනාශ විම සිදුවෙ. මෙසේ සිදුවන්නේ ඉතා දීර්ඝ කාලයකින්ය. මෙසේ විනාශ වන විට මෙ ලොවත් 31 ක්වු ලොකයන්ගෙන් සමහර බ්රහ්ම ලොක හැර සෙසු ලොකත් විනාශව යන බව බුදු දහමෙ දක්වා ඇත. ලෝකය විනාශවි යන විට, පිළිවලින් සත්වරක් ගින්නෙන් ලොකය නැසේන අතර. අටවන වාරයේ ජලයෙන් ලෝකය විනාශ වෙ. මෙලෙස විනාශ වන ලොකය 64 වන වාරයේදි සුලගින් විනාශ වෙ. ගින්නෙන් ලොකය විනාශ වන විට ආභස්සර බ්රහ්ම ලොවට යටින් වු සියලු ලෝක විනාශ වෙ. ජලයෙන් ලොව විනාශ වන විට සුභකිණ්හයෙන් යට සියලු ලෝකත්, වාතයෙන් ලොකය විනාශ වන විට වෙහප්ඵල ලොවින් යට සියලු ලෝකත් විනාශ වි යන බව දක්වා ඇත.
මෙ ආකාරයට ලොකය වරක් විනාශ වි යාමටත් විශාල කලක් ගතවෙ. මෙලෙස ලෝක විනාශය සිදුවෙමින් පවත්නා කාලය සංවර්ථ කල්පය නමින් හදුන්වනු ලබයි. මෙලෙස ලොකය විනාශ වු පසු එසේ විනාශවිමට ගතවු කාලය තරමි කාලයක් හිස්ව පවතියි. මෙම කාලය හදුන්වන්නේ සංවර්ථස්ථායි කල්පය යනුවෙනි. ඉන්පසු ලොකය නැවත ක්රම ක්රමයෙන් සැදිමට පටන් ගනියි. මෙලෙස ලොව සැදි සමිපුර්ණ විමට ගතවන කාලය විවර්ථ කල්පය නමිවෙ. මෙසේ ලොව නිර්මාණය වි නැවත විනාශවිම දක්වා කාලය විවර්ථ ස්ථායි කල්පය යනුවෙන් හදුන්වයි.
මෙසේ වන අසංඛ්ය කල්ප 04 මහා කල්පයක් යනුවන් හදුවනු ලබයි. අපේ බුදුපියාණන් වහන්සේ සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් සමතිස් පාරමිතාවන් පිරැසේක. ඒ කියන්නේ මහා කල්ප ලක්ෂයක් කියන එකයි.
මෙ අසංඛ්ය කල්පයක ප්රමාණය මුලින්ම සදහන් කල අන්තං කල්ප 20 ක් බව සදහන්. ඒ අනුව මහා කල්පයක් කියන්නේ අන්තං කල්ප 80 ක්. මෙ විදියට තේරැමි ගන්න පුලුවන් දේ වෙන්නේ මහා කල්පයක් තුල මිනිසුන්ගේ ආයුෂ 10 වර්ෂයෙන් පටන්ගෙන අසංඛ්යය දක්වා වැඩිවි නැවත 10 වර්ශය දක්වා අඩුවිමි හෙවත් ලොකය අර්ධ වශයෙන් නැසි යැමි 80 ක් සිදුවනබවයි. පුර්ණ වශයෙන් නැසි යාමි 01 ක් සිදුවන බවයි.
ලොකයේ අවසානය පිළිබදව නුතන විද්යා මත විවිධාකාරය, පෘතුවිය හා ගැටෙන විශාල උල්කාවක් නිසා, පෘතුවි වායුඝොලය දුහුවිල්ලෙන් වැසි ගොස්, සත්වයන්ට හුස්ම ගැනිමට නොහැකි විමෙන් හා ආහාර නිශ්පාදනය කරගත නොහැකිවිමෙන් ලොව අවසානය සිදුවෙ යැයි යන්න එක් අදහසකි. ලොව ආසන්න්තම නශ්ඨ විම වශයෙන් සලකනු ලබන ඩයිනෝසරයන්ගේ නශ්ඨ විම සිදුවුයේ මෙ ආකාරයෙන් යැයි සදහන් වෙයි. එසේත් නැතිනමි පෘතුවියේ ආභ්යාන්තරික වශයෙන් ඇතිවිය හැකි යමි ආකාරයක විපර්යාසයක් නිසා හෝ යමි සෘතු විපර්යාසයක් නිසා මෙ ලොව විනාස වි යා හැක. බොහොමයක් චිත්රපට වලට පාදක කර ගනු ලබනුයේ මෙබදු තේමාවන්ය. ඒසේත් නැත්නමි මුලු සත්ත්ව සන්හතියම මෙලොවින් අතුගාදැමිය හැකි ආකාරයේ පරමානු ආයුධයන් නිසාද මෙබදු විනාශයක් සිදුවිය හැක. එය මිනිසා විසින්ම ඇතිකරගත හැකි ලොක විනාසයකි.
කල්පයක් යන්න කොපමණ කාලයක්ද යන්නත් බුදුරජානන් වහන්සේ විසින් දේශනා කර ඇත. දිනක් එක්තරා භික්ෂුන්වහන්සේ නමක් බුදුන්වහන්සේ වෙත ගොස්, කල්පය කෙතෙක් දිග වන්නේදැයි අසන ලදි. එවිට තථාගතයානන් වහන්සේ විසින් කියා සිටියේ "මහණ කල්පය යන්න, මෙතෙක් වසර ගණනක් දිගය, එය වර්ශ සිය ගණනක්ය, දහස්ගණනක්ය, ලක්ෂ ගණනක්ය කියා ප්රමාණ කරන්න බැහැ" කියාය. එවිට ඒ භික්ෂුව එසේ නමි ස්වාමිනි එය උපමාවකින් වදාලන සේක්වා යැයි කියා සිටි විට, "මහණ දිග පළල යොදුන බැගින් ඇති උසින් යොදුනක් ඇති ඒක ඝන කළුගලක් සිය වසරකට වරක් කසි සළුවකින් පිස දැමුවහොත් ඒ කළුගල කලකදී ගෙවි යන්නේය. නමුත් කල්පය ගෙවි නොයන්නේය." කියා කල්පයක් යනු කොපමණ ප්රමාණයක්ද යන්න වදාලා ඇත. මෙය සදහන් වන්නේද අනමතග්ග සංයුක්තයේය.
මෙ උපමා මගින් කපක් යන්න කොපමණ විශාල කාලයක්ද යන්න පැහැදිලිව. එසේ නමි කලින් දක්වන ලද උපමාවට අනුව ලොකය යන්න කෙතරමි පැරණිද යන්න තේරැමි ගැණිමට හැකිය.
ලොක විනාශය ප්රශ්නයක් වන්නේ, ලොකයේ මිනිසුන් ජිවත් වන නිසාය. නැතහොත් ලොක කෙතරමි විනාශ වුවද අපට ගැටළුවක් නැත.
කල්පය යන්නත් කොටස් තුනකි.
01)අන්තංකල්පය
02)අසන්ඛ්ය කල්පය
03)මහා කල්පය
ලෝකය විනාශ වෙන ආකාරය:
යනු ඒවාය. මිනිසුන්ගේ ආයුෂ ක්රමයෙන් පිරිහි ගොස් පරම ආයුෂ කාලය අවුරැ 10 ක් වන කාලයක් පැමිණේ. ඒ කාලයේදි රෝග වලින් හෝ යුද්ධයෙන් හෝ ආහාර නැතිවිමෙන් හෝ මහා මිනිස් විනාශයක් වෙ. මින් ඉතා ටික දෙනුකු පමණක් ඉතිරි වෙ. ඉන් පසු මිනිසුන් සුචරිතයේ හැසිරිම නිසා පරමිපරාවෙන් පරාවට ඔවුන්ගේ ආයුෂ වැඩෙ. ඒ වැඩිම වර්ෂ අසංඛ්යය දක්වා වැඩෙ. ඉන් අනතුරැව දුසිරිතට නැඹුරැවිම නිසා නැවතත් මිනිසුන්ගේ ආයුෂය පිරිහේ එය වසර 10 දක්වාම පිරිහුන විට මහා මිනිස් සංහාරයක් නැවත සිදුවෙ.
මිනිස් ආයුෂය දශ වර්ෂයෙන් පටන්ගෙන අසඛ්යය දක්වා වැඩි නැවතත් දශ වර්ශය තෙක් පිරිහිම සදහා ගතවන කාලය අන්තං කල්පයක් යනුවෙන් හදුන්වනු ලබයි.
අසංඛ්ය කල්පය කොටස් 04 කි:
01)සංවර්ථය
02)සංවර්ථස්ථායි
03)විවර්ථය
04)විවර්ථ ස්ථායි
බුදු දහමෙ දක්වා ඇති ආකාරයට මෙ ලොව ගින්නෙන් හෝ දියෙන් හෝ සුලගින් විනාශ විම සිදුවෙ. මෙසේ සිදුවන්නේ ඉතා දීර්ඝ කාලයකින්ය. මෙසේ විනාශ වන විට මෙ ලොවත් 31 ක්වු ලොකයන්ගෙන් සමහර බ්රහ්ම ලොක හැර සෙසු ලොකත් විනාශව යන බව බුදු දහමෙ දක්වා ඇත. ලෝකය විනාශවි යන විට, පිළිවලින් සත්වරක් ගින්නෙන් ලොකය නැසේන අතර. අටවන වාරයේ ජලයෙන් ලෝකය විනාශ වෙ. මෙලෙස විනාශ වන ලොකය 64 වන වාරයේදි සුලගින් විනාශ වෙ. ගින්නෙන් ලොකය විනාශ වන විට ආභස්සර බ්රහ්ම ලොවට යටින් වු සියලු ලෝක විනාශ වෙ. ජලයෙන් ලොව විනාශ වන විට සුභකිණ්හයෙන් යට සියලු ලෝකත්, වාතයෙන් ලොකය විනාශ වන විට වෙහප්ඵල ලොවින් යට සියලු ලෝකත් විනාශ වි යන බව දක්වා ඇත.
මෙ ආකාරයට ලොකය වරක් විනාශ වි යාමටත් විශාල කලක් ගතවෙ. මෙලෙස ලෝක විනාශය සිදුවෙමින් පවත්නා කාලය සංවර්ථ කල්පය නමින් හදුන්වනු ලබයි. මෙලෙස ලොකය විනාශ වු පසු එසේ විනාශවිමට ගතවු කාලය තරමි කාලයක් හිස්ව පවතියි. මෙම කාලය හදුන්වන්නේ සංවර්ථස්ථායි කල්පය යනුවෙනි. ඉන්පසු ලොකය නැවත ක්රම ක්රමයෙන් සැදිමට පටන් ගනියි. මෙලෙස ලොව සැදි සමිපුර්ණ විමට ගතවන කාලය විවර්ථ කල්පය නමිවෙ. මෙසේ ලොව නිර්මාණය වි නැවත විනාශවිම දක්වා කාලය විවර්ථ ස්ථායි කල්පය යනුවෙන් හදුන්වයි.
මෙසේ වන අසංඛ්ය කල්ප 04 මහා කල්පයක් යනුවන් හදුවනු ලබයි. අපේ බුදුපියාණන් වහන්සේ සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් සමතිස් පාරමිතාවන් පිරැසේක. ඒ කියන්නේ මහා කල්ප ලක්ෂයක් කියන එකයි.
මෙ අසංඛ්ය කල්පයක ප්රමාණය මුලින්ම සදහන් කල අන්තං කල්ප 20 ක් බව සදහන්. ඒ අනුව මහා කල්පයක් කියන්නේ අන්තං කල්ප 80 ක්. මෙ විදියට තේරැමි ගන්න පුලුවන් දේ වෙන්නේ මහා කල්පයක් තුල මිනිසුන්ගේ ආයුෂ 10 වර්ෂයෙන් පටන්ගෙන අසංඛ්යය දක්වා වැඩිවි නැවත 10 වර්ශය දක්වා අඩුවිමි හෙවත් ලොකය අර්ධ වශයෙන් නැසි යැමි 80 ක් සිදුවනබවයි. පුර්ණ වශයෙන් නැසි යාමි 01 ක් සිදුවන බවයි.
ලොකයේ අවසානය පිළිබදව නුතන විද්යා මත විවිධාකාරය, පෘතුවිය හා ගැටෙන විශාල උල්කාවක් නිසා, පෘතුවි වායුඝොලය දුහුවිල්ලෙන් වැසි ගොස්, සත්වයන්ට හුස්ම ගැනිමට නොහැකි විමෙන් හා ආහාර නිශ්පාදනය කරගත නොහැකිවිමෙන් ලොව අවසානය සිදුවෙ යැයි යන්න එක් අදහසකි. ලොව ආසන්න්තම නශ්ඨ විම වශයෙන් සලකනු ලබන ඩයිනෝසරයන්ගේ නශ්ඨ විම සිදුවුයේ මෙ ආකාරයෙන් යැයි සදහන් වෙයි. එසේත් නැතිනමි පෘතුවියේ ආභ්යාන්තරික වශයෙන් ඇතිවිය හැකි යමි ආකාරයක විපර්යාසයක් නිසා හෝ යමි සෘතු විපර්යාසයක් නිසා මෙ ලොව විනාස වි යා හැක. බොහොමයක් චිත්රපට වලට පාදක කර ගනු ලබනුයේ මෙබදු තේමාවන්ය. ඒසේත් නැත්නමි මුලු සත්ත්ව සන්හතියම මෙලොවින් අතුගාදැමිය හැකි ආකාරයේ පරමානු ආයුධයන් නිසාද මෙබදු විනාශයක් සිදුවිය හැක. එය මිනිසා විසින්ම ඇතිකරගත හැකි ලොක විනාසයකි.
බුදු රදුන් දෙසු ලෝක විෂය දෙස විදු ඇසින් බලමු
කොළඹ විශ්ව විද්යාලයයේ භෞතික විද්යා අංශයේ ජ්යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය නවීන තාක්ෂණය පිළිබඳ ආතර් සී. ක්ලාක් මධ්යස්ථානයේ අභ්යවකාශ යෙදුම් හා තාරකා විද්යාව පිළිබඳ ජ්යෙෂ්ඨ උපදේශක, විද්යා කීර්තී,
ආචාර්ය චන්දනජයරත්න
අද ඇතැම් පිරිස් විද්යාව හා බුදුදහම එකිනෙකට සැසඳීම පිළිබඳව යම් චකිතයක් දක්වනවා. මේ පිළිබඳ ඔබගේ ආකල්පය කුමක්ද?
එලෙස චකිතයක් දක්වන්නේ විද්යානුකූල කරුණු වෙනස් වුවහොත් බුදුදහමට එයින් යම් හානියක් වේයැයි ඇති බොරු බිය නිසයි. මෙම බුදුදහම පිළිබඳ මනා වැටහීමක් නැති අය විසින් ඇති කරගත් වැරැදි අදහසක්.
විද්යාත්මකව සොයා ගන්නා කරුණු වලින් සියට 50 ක් පමණ වසර 15 කට වරක් වෙනස් වෙනවා. මෙහිදී සිදුවන්නේ කලින් දැනගත් දත්ත බොරු කිරීමකට වඩා එම දැනුම තවත් පුළුල් කිරීමයි. උදාහරණයක් ලෙස චන්ද්රයා පෘථිවිය වටාත් පෘථිවිය ඇතුළු අනෙක් ග්රහයින් සූර්යා වටාත් ගමන් කරන බව කියන සංසිද්ධිය කොතරම් දියුණු වුවත් බොරු කළ නොහැකියි. මෙහිදී සිදුවන්නේ ඒ විෂය පිළිබඳ විස්තර නවීන විද්යා පර්යේෂණ මගින් තව තවත් සොයා ගැනීම පමණයි.
තාරකා විද්යාවෙන් සොයා ගෙන ඇති දේවල් රාශියක් එයට බොහෝ කාලයකට පෙර බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර තියෙනවා. නවීන පර්යේෂණ මඟින් පවා ඒවා තව තවත් සනාථ වෙනවා. ඉතින් මේ පිළිබඳ විස්තර කියවන ජනතාව වේගයෙන් බුදුදහම වෙත ඇදී එනවා. පසුගිය වසර 10 – 20 කාලය තුළ ඇමරිකාවේ පමණක් බෞද්ධයෝ මිලියන 18 ක් ගොඩනැඟී තියෙනවා. ඒ අයට තේරෙනවා බුදුදහමේ තියෙන විශ්වසනීයත්වය හා සත්යය.
එසේනම් විද්යාව බුදුන් සරණ ගියේ ද?
මෙහිදී සරණ යාමකට වඩා අප කථා කළ යුත්තේ සැසඳීමක් පිළිබඳව. කාලාම සූත්රයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරලා තියෙන්නේ යමක් කියූ පමණින් පිළිගන්නේ නොමැතිව එය ප්රඥාගෝචර යැයි වැටහේ නම් පමණක් පිළිගන්න කියායි. ඉතින් විමර්ශනය සඳහා සැසඳීමෙන් බුදුදහමේ බොහෝ දේවල් නවීන සංකල්පය මගින් අපට අවබෝධ කර ගැනීමේ පහසුවක් ඇතිවෙනවා. ඒ විතරක් නොවෙයි 2550 වන විට විද්යාව නමැති කුළුගෙඩියෙන් ගසා විනාශ කරන්නට බැරිව ඉතුරුවෙන එකම දහම බුදුදහම ලෙස ආතර්සී ක්ලාක් මහතා සිය ගැඹුරු මුහුද නමැති කෘතියේ පෙන්වා දී තිබෙනවා.
බෞද්ධ විශ්ව විද්යාව යන්නෙන් අදහස් වන්නේ කුමක්ද?
බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ සූත්ර ගණනාවක විශ්වය පිළිබඳ විවිධ කරුණු අන්තර්ගත වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ විවිධ ස්ථාන වලදී බෞද්ධ සූත්ර 20,000 කට ආසන්න ප්රමාණයක් දේශනා කළා. මෙයින් සූත්ර 53 ක පමණ ලෝක විෂය හෙවත් අප අද කථා කරන විශ්ව විද්යාව පිළිබඳව පැහැදිලි කර තිබෙනවා.
ඒ අනුව මේ විෂය බෞද්ධ විශ්ව විද්යාව (Buddhist Cosmology) ලෙස හඳුන්වනවා. එහි ඇතුළත් කරුණුත් අද නවීන විද්යාවෙන් විවිධ පරීක්ෂණ කර සොයා ගන්නා කරුණුත් අතර ඉතා කිට්ටු සම්බන්ධතාවක් පවතිනවා. එපමණක් නොවෙයි මෙම බෞද්ධ විශ්ව විද්යාවෙහි ඇතුළත් සමහර කරුණු තවමත් නවීන විද්යාවෙන් පවා සොයා ගෙන නොමැති බැව් විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතු යි. එදත් අදත් අපේ ජනතාව අතර හිරු, සඳු, පොළව ආදිය පිළිබඳවත් සෞර්යග්රහ පද්ධතිය පිළිබඳවත් බැලුවේ මහත් කුතුහලයකින් යුතුවයි. අප ජීවත්වෙන පෘථිවිය තියෙන්නේ කොහේද?, රාත්රියේ දකින අහස තරු සහිත විශ්වය අනන්තද නැද්ද, පරිමිතද, අපරිමිතද, විශ්වයට කෙළවරක් තිබේද, මිනිසා බිහිවූයේ කෙසේද, මේ විශ්වයේ සිටින දියුණු ජීවීන් අප පමණ ද, යනාදි ප්රශ්නවලට පිළිතුරු සෙවීමට සැමදාම ඔවුන් උත්සුක වුණා.
මේ ප්රශ්න බුද්ධ කාලයේ දී ද පැවතියා. චුල්ල මාලුංක්ය පුත්ර සූත්රයට අනුව මාලුක්ය පුත්ත තෙරුන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් මෙවැනි ප්රශ්න විමසීමෙන් ම ඒ බව මනාව පෙනී යනවා. මෙයට බුදුරජාණන් වහන්සේ දුන් පිළිතුර වූයේ බඹයක් පමණ වූ ශරීරය පිළිබඳව බැලීමෙන් මේවාට විසඳුම් සොයා ගත හැකි බවයි. එනම් විදර්ශනා භාවනා කළ යුතුය යන්නයි. ඒවගේම සප්ත සූරියෝද්ගමන සූත්රය, අග්ගඤ්ඤ සූත්රය, ප්රථම කෝසල සූත්රය, දක්ෂිණ විභංග සූත්රය එම සූත්ර අතර ප්රධාන වෙනවා. මෙම සූත්ර දේශනා මගීන් විශ්වයේ ආරම්භය, ලෝකය බිහිවීම, ලෝක විනාශය, ජීවයේ සම්භවය හා ව්යාප්තිය පිළිබඳ විශාල කරුණු ප්රමාණයක් පෙන්වා දී තිබෙනවා.
මීට අමතරව අංගුත්ත නිකායේ භූමිචාල සූත්රයේ භූමිකම්පා පිළිබඳව විස්තර වී තිබෙනවා. මේ සූත්රවල සඳහන් බොහෝ කරුණු නවීන තාරකා විද්යාව මගින් තහවුරු කරන අතරම විශ්වය පිළිබඳ බුදුදහම මගින් විස්තර කරන තවත් සමහර කරුණු නවීන විද්යාව මගින් මෙතෙක් සොයා ගෙන නෑ.
මින් පෙනී යන්නේ බුදුදහමේ විශ්වය පිළිබඳව සඳහන් වන කරුණු තවමත් ඡ්දරු වියේ පසුවන නවීන විද්යාවේ එන විශ්වය පිළිබඳ කැරණු වලට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. බුදුදහම හැර විශ්වය පිළිබඳව විග්රහ කළ මෙවැනි වෙනත් ආගමක් නැහැ.
ජීවයේ සම්භවය පිළිබඳව මෑතකදී සොයා ගත් කරුණු හා බුදුදහමේ අග්ගඤ්ඤ සූත්රයේ එන කරුණු අතරත් යම් සමාන කමක් දැකිය නොහැකි ද?
මුල් කාලයේ පෘථිවියේ ප්රාථමික සුපය කියලා එකක් ඇමයිනෝ අම්ල වලින් සැදිලා තියෙනවා. ඒක අකුණු ගැසීම නිසා මුල් කාලයේ පැවති ඇමයිනෝ වායු සමඟ හැදෙන්න ඇති. ඇතැම් විද්වතුන් කියනවා පිටතින් ආපු ජීවීන් ඇවිල්ලා, ඒ තුළ සිදු වූ පරිණාමයත් සමඟ වර්ධනය වුණා කියලා. තවත් අය කියනවා එම ජීවීන් එහිම හැදුනා කියලා නමුත් එසේ ඉබේ ජීවීන් හටගන්නැති බව දැන් පර්යේෂණ වලින් සනාථ වෙලා තියෙනවා. මොකද ඇමයිනෝ අම්ලය සැදුනත් එතන ජීවයක් හටගන්නේ නෑ.
නමුත් බුදුදහමේ අග්ගඤ්ඤ සූත්රයෙන් කියවෙන්නේ ආභස්සර බ්රහ්මලෝකයේ ඉඳලා ආපු මනෝමය ශරීරයක් තියෙන, දිලිසෙන ශරීරයක් තියෙන, අහසින් යාමේ හැකියාව ඇති කිහිප දෙනෙක් ඇවිත් පහළට බැහැලා අර රස පොළව පොඩිකර කාලා බලපුවහම රස නිසා එය දිගටම කාලා තියෙනවා. එයින් පසු තෘෂ්ණාව ඔවුන් තුළ වැඩිවෙලා මේ අයට අහසින් යාමේ හැකියාව නැතිවෙලා තියෙනවා. එතැන් සිට දීර්ඝ විස්තරයක් එම සූත්රයේ සඳහන් වෙනවා.
මේ ප්රාථමික සුපය ගැනම බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙනත් විදිහකට මෙසේ දේශනා කරනවා. වෙඩරු බඳු ය. ගිතෙල් බඳු ය, පිලවුන් නැති මීවදයක් බඳුය, උණුකළ කිරිමත සෑදෙන යොදය බඳුය කියලා. දැන් විද්යාවේ දී කියන්නේ මේ ප්රාථමික සුපය ඇමයිනෝ අම්ල වලින් සැදුණු දෙයක් කියලා. වෙඬරු කියන්නේ මොනවද, ගිතෙල් කියන්නේ මොනවද, යොදය කියන්නේ මොනවද මේ සියල්ල ඇමයිනෝ අම්ල එතකොට මේ කථා කරලා තියෙන්නේ එක දෙයක් පිළිබඳව නේද?. එදා ඒ ඇමයිනෝ අම්ල කියන වචනය වෙනුවට මිනිසුන්ට තේරුම් ගන්න පුළුවන් වචන භාවිතා කරලා එය දේශනා කරලා තියෙනවා.
ත්රිපිටකයට අයත් සූත්ර ධර්මයක, මහා මේඝ වර්ෂාවක් මගින් වා දූලි පටලයක් කැටිගැසීමෙන් සෞරග්රහ මණ්ඩලය ඇති වූ බැව් පෙන්වා දෙනවා. මේ පිළිබඳ ඔබ දරන මතය කුමක්ද?
තාරකා විද්යාවට අනුව සෞරග්රහ මණ්ඩලයේ සම්භවය සිදු වූයේ මීට වසර මිලියන 4500 කට පෙර. මුල් කාලයේ දී ඇති වූ සැම ග්රහ ලෝකයක් වටා ම දූලි වලා පටලයක් වැසී තිබුණා. දූලි වල්ගයක් ද ඒවාට තිබීම විශේෂත්වයක් වුණා.
මෙම දූලි වලිගය ඉන් වසර මිලියන කිහිපයකට පසුව සූර්යයාගේ ආලෝකයේ පීඩනය - හේතු කොට ගෙන ඉවත් වී ගොස් ඇති බව නවීන විද්යාව පෙන්වා දෙනවා. මින් හැඟෙන්නේ මුල් කාලයේ දී සඳ හිරු හෝ කිසිදු තරුවක් පෘථිවියේ සිට බැලූ විට නොපෙනුනු බවයි. මෙලොව සත්ත්වයාගේ හටගැනීම සඳහන් වන දීඝනිකායේ පටික වර්ගයේ අග්ගඤ්ඤ සූත්රය, සමස්ත විශ්ව ක්රියාවලිය පිළිබඳව සාරාංශයක් ලෙස ගත හැකියි.
පෘථිවියේ බිහිවීම පිළිබඳව කථා කරන විට මහා මේඝ වර්ෂාවක් පිළිබඳව බුදුදහමේ සඳහන් වූවත් විශ්වයේ සම්භවය සිදුවන විට වා දූලි වලා පටලවල මෙවැනි වර්ෂාවක් ඇති වීමට ඉඩ තිබේ දැයි මෑතක් වන තුරුම මාහට සැකයක් තිබුණා. නමුත් මීට වසර 3 – 4 කට පෙර ඔරායන් නිහාරිකාවේ ජලය තිබෙන බවටත් එහි ඇති හයිඩ්රජන් හා ඔක්සිජන් එකතු වී එක් දිනකදී අපේ ලෝකයේ සාගරවල ඇති ජලය මෙන් 300 ප්රමාණයක් ජලය සෑදෙන බවටත් විද්යාඥයන් සොයා ගත්තා.
ඒ අනුව අපට පැහැදිලි වෙනවා බුදු දහමේ එන මහා මේඝ වර්ෂාව වැනි සංසිද්ධි නව සෞරග්රහ මණ්ඩලයක් සෑදීමේ දී සිදුවන බව. එවගේම මීට වසර 2552 කට පෙරාතුව අප බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ ලෝක විෂයය පිළිබඳ කරුණු තවමත් නවීන විද්යාව මගීන් සුළු වශයෙන් සොයා ගනිමින් සිටින බව මේ අනුව අපට කිව හැකියි.
සහස්සී ලෝක ධාතුව ලෙස බුදුදහමේ විග්රහ වී ඇති දේ නවීන තාරකා විද්යාඥයින් හඳුනාගෙන ඇත්තේ කවර ආකාරයකටද?
හිරු - සඳු එකලෙසම ගමන් කරන බව බුදුදහමේ සඳහන් වැදගත් කරුණක්. හිරු හා සඳු යම්තාක් දුර බබළවමින් ගමන් කරයි ද ඒතාක් දුර ප්රමාණය සහස්සි ලෝක ධාතුව ලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට තිබෙනවා. මේ බව අංගුත්තර නිකායේ සප්ත සුරියොද්ගමන සූත්රයේ හා සංයුක්ත නිකායේ අරුණවති සූත්රයේ සඳහන් වෙනවා. මේ ආකාරයට සහස්සී ලෝක ධාතුව ලෙස බුදුදහමේ හැඳින් වූ දේ අද නවීන විද්යාවේ මන්දාකිනිය බව අද තාරකා විද්යාඥයෝ පිළිගෙන තිබෙනවා.
මීට වසර 2552 කට පෙර බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ තවත් සුවිශේෂී කරුණක් වූයේ මේ සහස්සි ලෝක ධාතු 1000 ක් එකතු වී පොකුරක් සෑදෙන බවයි. එය ද්විසහස්සි ලෝක ධාතු 1000 ක් එකතු වී ත්රිසහස්සි ලෝක ධාතුව සැදී ඇති බවද බෞද්ධ සූත්ර ධර්ම වල සඳහන් වෙනවා. ඉන් අනතුරුව එම ත්රිසහස්සි ලෝක ධාතුව මගින් විශ්වය සැදී ඇති බවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට තිබෙනවා.
අද නවීන විද්යාවට අනුවද මන්දාකිනි ගණනාවක් එක් වී මන්දාකිනි පොකුරක් (Cluster of galaxies) සෑදෙන බව සොයා ගෙන තිබෙනවා.ඊට පසු ඒ පොකුරු එක් වී සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරක් (Super Cluster) සැදී ඇති බවද ඒවා එකතු වී විශ්වය සෑදී ඇති බව ද තාරකා විද්යා නිරීක්ෂණ වලින් දැන් සොයා ගෙන තිබෙනවා. මේ සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරු තාරකා විද්යාඥයින් විසින් සොයා ගනු ලැබුවේ මීට වසර කිහිපයකට පෙර බව මෙහිදී විශේෂයෙන් සිහිපත් කළ යුතුයි.
බුදුදහමේ සඳහන් සහස්සී ලෝක ධාතුව මේ අනුව නවීන විද්යාවේ මන්දාකිනියකට සමාන බවත්, බුදුදහමේ එන ද්වීසහස්සි ලෝක ධාතුව නවීන විද්යාවේ මන්දාකිනි පොකුරුවලට සමාන බවත්, බුදුදහමේ එන ත්රිසහස්සි ලෝක ධාතුව මීට වසර කිහිපයකට පෙර සොයාගත් සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරු වලට සමාන බව මේ අනුව පැහැදිලි වෙනවා.
මහා සිංහනාද සූත්රයේ දිව්යලෝක හයක් ඇති බැව් සඳහන්. මේ දිව්යලෝක අපේ සෞරග්රහ මණ්ඩලයට එහායින් ඇති ග්රහලෝක විය නොහැකිද?
බුදුදහමට අනුව එක් ඉරකින් හා එක් සඳකින් ආලෝකවත් වන භූමි ප්රමාණය, ‘චූලනිකා’ ලෝක ධාතුව ලෙස හඳුන්වනවා. ‘චූලනිකා’ ලෝක ධාතුවෙහි මනුෂ්ය ලෝකය හා තිරිසන් ලෝකය ඇතුළුව ලෝක 31 ක් තිබෙන බවද සඳහන්. එහි මනුෂ්ය ලෝකයේ සිට යොදුන් 4200 ක් ගිය තැන දිව්යලෝක හා බ්රහ්ම ලෝක පිහිටන අයුරු පිළිබඳවද විස්තර කර තිබෙනවා.
මේ ලෝක සොයා ගැනීමට තරම් තවම විද්යාව සමත් වී නැ. මේ විස්තරය අනුව මට පෙනී යන්නේ ඉහත දැක් වූ ලෝක පෘථිවිය වටා පිහිටි ගෝලාකාර තල කිහිපයක් වශයෙන් යොදුන් 42,000 – 42,000 උඩින් පිහිටලා ඇතැයි යන්නයි. එහෙත් ඒවා සෙනසුරු, අඟහරු වැනි ග්රහ ලෝක නම් නොවෙයි.
අන්තරීක්ෂ වර්ෂය හා කල්පය පිළිබඳ ඔබගේ විග්රහය කුමක්ද?, එසේම එහි සංඛ්යා විද්යාත්මක වටිනාකම කෙබඳුද?
බුදුරජාණන් වහන්සේ සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂණයක් පෙරුම් පිරුවා. එසේම අනාගතයේ ලොවට පහළ වන මෛත්රී බුදුරජාණන් වහන්සේ සොළොස් අසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පුරමින් සිටිනවා. නවීන විද්යාවට අනුවත් බුදුහාමුදුරුවන් පැවසූ කරුණු අනුවත් මන්දාකිනිය වටා සූර්යයා පමණක් නොවෙයි සම්පූර්ණ සෞරග්රහ මණ්ඩලය ම ගමන් කරනවා.එහි වේගය තත්පරයට කිලෝමීටර් 275 ක් බවද හෙළි වී තිබෙනවා.
මන්දාකිනිය වටා එක් වටයක් සම්පූර්ණ කිරීමට හිරුට ගතවන කාලය තාරකා විද්යාවේ හඳුන්වනු ලබන්නේ අන්තරීක්ෂ වර්ෂය ලෙසයි. නමුත් අන්තරීක්ෂ වර්ෂයක් යනු භාවිත වර්ෂ මිලියන 225 ක් බවයි. කලින් සඳහන් කර තිබුණේ ඒත් අලුත්ම ගණනය කිරීම් වලට අනුව වසර මිලියන 240 ක් බව සොයා ගෙන තිබෙනවා.
පුරාණ ඡ්යොතිෂයට අනුව කල්පය ලෙස හඳුන්වන කාලයට මහා යුග 71 ක් තිබෙනවා. මහා යුගයක් උප යුග 4 කින් සමන්විතයි. එහි පළමුවැන්න කෘත උප යුගයයි. එයට අයත් කාලය වසර 17 ලක්ෂ විසිඅට දහසයි. දෙවැන්න වූ ත්රෙතා උපයුගයට අයත් වන කාලය වසර 12 ලක්ෂ අනුග්රහය දහසයි. ඊළඟ උප යුගය ද්විපර යුගයයි. එයට වසර අට ලක්ෂ හැට දහසක් අයත් වෙනවා. කලී උප යුගය ඊළඟ උප යුගයයි. එයට ගතවන කාලය වසර හාරලක්ෂ තිස් දෙදහසයි. මෙම මුළු එකතුව වසර හතළිස් තුන් ලක්ෂ විසිදහසයි.
මේ මහ යුගයට ඇති කාලය 71 න් වැඩි කළ විට ලැබෙන අගය කල්පයට ඇති වසර ගණනයි. එය වසර 3.07 x 108ක්. නවීන විද්යාවේ අප පහදා දුන් අත්තරීක්ෂ වර්ෂයට ගතවන කාලය වසර 2.4 x 10 8 ක් වෙනවා. එකම ගණයේ පිහිටි මේ කාල පරාස දෙක ආසන්න වශයෙන් සමාන ලෙස ගත හැකියි. නවීන විද්යාඥයින්ගේ දියුණුවත් සමඟ අන්තරීක්ෂ වසරට යන කාලය ක්රමයෙන් වැඩිවෙමින් පවතිනවා. මේ අනුව අනාගතයේ දී මේ අගයන් දෙක බොහෝ දුරට සමාන විය හැකියි.
මෙහිදී දැකිය හැකි විශේෂත්වය වන්නේ අපේ අතීත මුතුන් මිත්තන් එදා කල්පය නම්කර ඇත්තේ යම් පදනමක පිහිටලා යන්නයි. එනම් පෘථිවිය හිරුවටා යාමට ගතවන කාලය වසරක් හා හිරුට මන්දාකිනියක් වටා ගමන් කිරීමට ගතවන කාලය කල්පයක් යන තේරුම ඇතිවයි. නවීන විද්යාත්මක සොයා ගැනීම් වලට අනුවත් සෞරග්රහ මණ්ඩලය සමඟ හිරු, බුදුරජාණන් වහන්සේ මීට වසර 2552 කට පෙර දේශනා කළ ආකාරයට මන්දාකිනිය (චක්රාවාටය) වටා ගමන් ගත්තා බව දැන් තහවුරු වී තිබෙනවා. අංගුත්තර නිකායේ ආනන්ද වග්ගයේ දසවෙනි සූත්රයේ සහස්සී ලෝක ධාතුවට අයත් ලෝකද දක්වා තිබෙනවා.
අද නවීන විද්යාවේ විශාලතම ඉලක්කම ලෙස අප හඳුන්වන්නේ ඇව ගාඩ්රෝ සංඛ්යාවයි. එනම්, 6.02 x 10 23නමුත් තුන්තරා බෝධියකින් නිවන් මග පතන බෞද්ධයින් පාරමිතා 1000 ක් සම්පූර්ණ කිරීමට සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පිරිය යුතු බව ධර්මයේ තිබෙනවා. ගණිත විද්යානුකූලව බලන විට මේ සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් යනු අවුරුදු 4x10140 x 3.07x10 8 x 10000 වැනි සංඛ්යාවක් පැරණි පොත් පත් වලට අනුව අසංඛ්ය යනු 10140 ප්රමාණය බව සඳහන්. අද තාරකා විද්යාවේදී හා භෞතික විද්යාවේ දී භාවිතා වන සංඛ්යා වලට වඩා එදා අපේ අතීත මුතුන් මිත්තන් ආගමික කටයුතු වලදී භාවිතා කළ එම සංඛ්යා ගණිතමය අගයෙන් ඉහළ මට්ටමක තිබූ බව මින් මනාව පැහැදිලි වෙනවා.
නවීන තාරකා විද්යාව හා සැසඳීමේ දී බුදුදහම ඊට වඩා ඉදිරියෙන් සිටිනවා නේද?
ක්රි.පූ. 640 දී තේල්ස් තමයි කිව්වේ පොළව යනු මුහුදේ ඉන්න තල්මස්සු තුන් දෙනෙකුගේ පිටේ පාවෙන බන්දේශියක් වාගේ පැතලි තැටියක් කියලා. එතකොටත් පොළව රවුම් කියලා දැනගෙන සිටියේ නෑ. පසුව මතයක් ආවා ඉබ්බෙකුගේ පිටේ ඉන්න අලි තුන්දෙනක් අර්ධ ගෝලාකාර රවුමක් උස්සගෙන ඉන්නවා. මෙය තමයි පෘථිවිය කියලා.
බුද්ධ කාලය වන විට බටහිර තාරකා විද්යාව පොළව රවුම් ද කියලවත් සොයා ගෙන තිබුණේ නෑ. ඔය වගේ තත්ත්වයක් බටහිර තියෙද්දී පෘථිවිය ගෝලාකාරයි කියලා ඇරිස්ටෝටල් කිව්වේ ක්රි.පූ. 384 දී. මේ වන විට බුදුහාමුදුරුවෝ ඉන්දියාවේ පහළ වෙලා විශ්වයේ ආරම්භය, ලෝකයේ හට ගැනීම එහි විනාශය ආදී සියල්ලම සඳහන් කරලා අවසන්. බොහොමයක් බුදුදහමේ සඳහන් මේ තොරතුරු අරගෙන තමයි බටහිර විද්යාඥයින් අද අප දන්නා තාරකා විද්යාවේ සංකල්ප දියුණු කරලා තියෙන්නේ.
කනගාටුව තියෙන්නේ අපේ රටවල බුදුදහමින් මේවා අරගෙන නොබෙල් ත්යාගය දක්වා දියුණු කර ගෙන යාමේ හැකියාව නෑ. එවැනි දෙයක් ගැන සලකන්නට ගියොත් අපේ අය ඒ දිහා බලන්නේ අවඥා සහගතව. බටහිරින් ආවොත් තමා අගය තියෙන්නේ. එවගේම විශ්වයේ ප්රසාරණය පිළිබඳව, සෞරග්රහ මණ්ඩලයට පරිබාහිර සිටින දියුණු ජීවීන් පිළිබඳව, කළු කුහර පිළිබඳව මෙතෙක් නවීන විද්යාවෙන් සොයා ගත් හා සොයා නොගත් විස්තර රැසක් බුදුදහමේ සූත්රවල අන්තර්ගතව තිබෙනවා.
උදාහරණයක් ලෙස කළු කුහර පිළිබඳව මහායාන බුදුදහමෙහි ගාර්ලන්ද සූත්රයේ ඉතා හොඳට පැහැදිලි කර දී තිබෙනවා.අපේ පුරාණ ලංකාවේ මිහිඳුමාහිමියන් වැඩවසන කාලයේ දේවානම්පියතිස්ස රජුගේ මහ ඇමැතිගේ විනෝදාංශය වූයේ තාරකා විද්යාවයි. බටහිර පොත් පත් වල සඳහන් නොවුනාට එදා සිටම තාරකා විද්යාව ලංකාව තුළ දියුණු වෙලා පැවතුණා. එයට පදනම බුදුදහමින් ලැබෙන්නට ඇති.
මේ සියලු කරුණු එක් රැස් කොට ගත්කල අපට කිවහැක්කේ පැහැදිලිවම බුදුදහම අද පවතින නවීන තාරකා විද්යාවට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. නමුත් බුදුරජාණන් වහන්සේ නිවනට පිටුවහලක් නොවන නිසා ලෝක විෂය, විශ්වය ගැන එතරම් ලොකු වැදගත් කමක්දී නෑ. එවැනි තත්ත්වයක තමයි බුදුදහම මෙතරම් ඉදිරියෙන් සිටින්නේ.
සංවාද සටහන චසිත බුලත්සිංහල
Souruce Link : www.lakehouse.lk
ආචාර්ය චන්දනජයරත්න
අද ඇතැම් පිරිස් විද්යාව හා බුදුදහම එකිනෙකට සැසඳීම පිළිබඳව යම් චකිතයක් දක්වනවා. මේ පිළිබඳ ඔබගේ ආකල්පය කුමක්ද?
එලෙස චකිතයක් දක්වන්නේ විද්යානුකූල කරුණු වෙනස් වුවහොත් බුදුදහමට එයින් යම් හානියක් වේයැයි ඇති බොරු බිය නිසයි. මෙම බුදුදහම පිළිබඳ මනා වැටහීමක් නැති අය විසින් ඇති කරගත් වැරැදි අදහසක්.
විද්යාත්මකව සොයා ගන්නා කරුණු වලින් සියට 50 ක් පමණ වසර 15 කට වරක් වෙනස් වෙනවා. මෙහිදී සිදුවන්නේ කලින් දැනගත් දත්ත බොරු කිරීමකට වඩා එම දැනුම තවත් පුළුල් කිරීමයි. උදාහරණයක් ලෙස චන්ද්රයා පෘථිවිය වටාත් පෘථිවිය ඇතුළු අනෙක් ග්රහයින් සූර්යා වටාත් ගමන් කරන බව කියන සංසිද්ධිය කොතරම් දියුණු වුවත් බොරු කළ නොහැකියි. මෙහිදී සිදුවන්නේ ඒ විෂය පිළිබඳ විස්තර නවීන විද්යා පර්යේෂණ මගින් තව තවත් සොයා ගැනීම පමණයි.
තාරකා විද්යාවෙන් සොයා ගෙන ඇති දේවල් රාශියක් එයට බොහෝ කාලයකට පෙර බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර තියෙනවා. නවීන පර්යේෂණ මඟින් පවා ඒවා තව තවත් සනාථ වෙනවා. ඉතින් මේ පිළිබඳ විස්තර කියවන ජනතාව වේගයෙන් බුදුදහම වෙත ඇදී එනවා. පසුගිය වසර 10 – 20 කාලය තුළ ඇමරිකාවේ පමණක් බෞද්ධයෝ මිලියන 18 ක් ගොඩනැඟී තියෙනවා. ඒ අයට තේරෙනවා බුදුදහමේ තියෙන විශ්වසනීයත්වය හා සත්යය.
එසේනම් විද්යාව බුදුන් සරණ ගියේ ද?
මෙහිදී සරණ යාමකට වඩා අප කථා කළ යුත්තේ සැසඳීමක් පිළිබඳව. කාලාම සූත්රයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරලා තියෙන්නේ යමක් කියූ පමණින් පිළිගන්නේ නොමැතිව එය ප්රඥාගෝචර යැයි වැටහේ නම් පමණක් පිළිගන්න කියායි. ඉතින් විමර්ශනය සඳහා සැසඳීමෙන් බුදුදහමේ බොහෝ දේවල් නවීන සංකල්පය මගින් අපට අවබෝධ කර ගැනීමේ පහසුවක් ඇතිවෙනවා. ඒ විතරක් නොවෙයි 2550 වන විට විද්යාව නමැති කුළුගෙඩියෙන් ගසා විනාශ කරන්නට බැරිව ඉතුරුවෙන එකම දහම බුදුදහම ලෙස ආතර්සී ක්ලාක් මහතා සිය ගැඹුරු මුහුද නමැති කෘතියේ පෙන්වා දී තිබෙනවා.
බෞද්ධ විශ්ව විද්යාව යන්නෙන් අදහස් වන්නේ කුමක්ද?
බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ සූත්ර ගණනාවක විශ්වය පිළිබඳ විවිධ කරුණු අන්තර්ගත වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ විවිධ ස්ථාන වලදී බෞද්ධ සූත්ර 20,000 කට ආසන්න ප්රමාණයක් දේශනා කළා. මෙයින් සූත්ර 53 ක පමණ ලෝක විෂය හෙවත් අප අද කථා කරන විශ්ව විද්යාව පිළිබඳව පැහැදිලි කර තිබෙනවා.
ඒ අනුව මේ විෂය බෞද්ධ විශ්ව විද්යාව (Buddhist Cosmology) ලෙස හඳුන්වනවා. එහි ඇතුළත් කරුණුත් අද නවීන විද්යාවෙන් විවිධ පරීක්ෂණ කර සොයා ගන්නා කරුණුත් අතර ඉතා කිට්ටු සම්බන්ධතාවක් පවතිනවා. එපමණක් නොවෙයි මෙම බෞද්ධ විශ්ව විද්යාවෙහි ඇතුළත් සමහර කරුණු තවමත් නවීන විද්යාවෙන් පවා සොයා ගෙන නොමැති බැව් විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතු යි. එදත් අදත් අපේ ජනතාව අතර හිරු, සඳු, පොළව ආදිය පිළිබඳවත් සෞර්යග්රහ පද්ධතිය පිළිබඳවත් බැලුවේ මහත් කුතුහලයකින් යුතුවයි. අප ජීවත්වෙන පෘථිවිය තියෙන්නේ කොහේද?, රාත්රියේ දකින අහස තරු සහිත විශ්වය අනන්තද නැද්ද, පරිමිතද, අපරිමිතද, විශ්වයට කෙළවරක් තිබේද, මිනිසා බිහිවූයේ කෙසේද, මේ විශ්වයේ සිටින දියුණු ජීවීන් අප පමණ ද, යනාදි ප්රශ්නවලට පිළිතුරු සෙවීමට සැමදාම ඔවුන් උත්සුක වුණා.
මේ ප්රශ්න බුද්ධ කාලයේ දී ද පැවතියා. චුල්ල මාලුංක්ය පුත්ර සූත්රයට අනුව මාලුක්ය පුත්ත තෙරුන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් මෙවැනි ප්රශ්න විමසීමෙන් ම ඒ බව මනාව පෙනී යනවා. මෙයට බුදුරජාණන් වහන්සේ දුන් පිළිතුර වූයේ බඹයක් පමණ වූ ශරීරය පිළිබඳව බැලීමෙන් මේවාට විසඳුම් සොයා ගත හැකි බවයි. එනම් විදර්ශනා භාවනා කළ යුතුය යන්නයි. ඒවගේම සප්ත සූරියෝද්ගමන සූත්රය, අග්ගඤ්ඤ සූත්රය, ප්රථම කෝසල සූත්රය, දක්ෂිණ විභංග සූත්රය එම සූත්ර අතර ප්රධාන වෙනවා. මෙම සූත්ර දේශනා මගීන් විශ්වයේ ආරම්භය, ලෝකය බිහිවීම, ලෝක විනාශය, ජීවයේ සම්භවය හා ව්යාප්තිය පිළිබඳ විශාල කරුණු ප්රමාණයක් පෙන්වා දී තිබෙනවා.
මීට අමතරව අංගුත්ත නිකායේ භූමිචාල සූත්රයේ භූමිකම්පා පිළිබඳව විස්තර වී තිබෙනවා. මේ සූත්රවල සඳහන් බොහෝ කරුණු නවීන තාරකා විද්යාව මගින් තහවුරු කරන අතරම විශ්වය පිළිබඳ බුදුදහම මගින් විස්තර කරන තවත් සමහර කරුණු නවීන විද්යාව මගින් මෙතෙක් සොයා ගෙන නෑ.
මින් පෙනී යන්නේ බුදුදහමේ විශ්වය පිළිබඳව සඳහන් වන කරුණු තවමත් ඡ්දරු වියේ පසුවන නවීන විද්යාවේ එන විශ්වය පිළිබඳ කැරණු වලට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. බුදුදහම හැර විශ්වය පිළිබඳව විග්රහ කළ මෙවැනි වෙනත් ආගමක් නැහැ.
ජීවයේ සම්භවය පිළිබඳව මෑතකදී සොයා ගත් කරුණු හා බුදුදහමේ අග්ගඤ්ඤ සූත්රයේ එන කරුණු අතරත් යම් සමාන කමක් දැකිය නොහැකි ද?
මුල් කාලයේ පෘථිවියේ ප්රාථමික සුපය කියලා එකක් ඇමයිනෝ අම්ල වලින් සැදිලා තියෙනවා. ඒක අකුණු ගැසීම නිසා මුල් කාලයේ පැවති ඇමයිනෝ වායු සමඟ හැදෙන්න ඇති. ඇතැම් විද්වතුන් කියනවා පිටතින් ආපු ජීවීන් ඇවිල්ලා, ඒ තුළ සිදු වූ පරිණාමයත් සමඟ වර්ධනය වුණා කියලා. තවත් අය කියනවා එම ජීවීන් එහිම හැදුනා කියලා නමුත් එසේ ඉබේ ජීවීන් හටගන්නැති බව දැන් පර්යේෂණ වලින් සනාථ වෙලා තියෙනවා. මොකද ඇමයිනෝ අම්ලය සැදුනත් එතන ජීවයක් හටගන්නේ නෑ.
නමුත් බුදුදහමේ අග්ගඤ්ඤ සූත්රයෙන් කියවෙන්නේ ආභස්සර බ්රහ්මලෝකයේ ඉඳලා ආපු මනෝමය ශරීරයක් තියෙන, දිලිසෙන ශරීරයක් තියෙන, අහසින් යාමේ හැකියාව ඇති කිහිප දෙනෙක් ඇවිත් පහළට බැහැලා අර රස පොළව පොඩිකර කාලා බලපුවහම රස නිසා එය දිගටම කාලා තියෙනවා. එයින් පසු තෘෂ්ණාව ඔවුන් තුළ වැඩිවෙලා මේ අයට අහසින් යාමේ හැකියාව නැතිවෙලා තියෙනවා. එතැන් සිට දීර්ඝ විස්තරයක් එම සූත්රයේ සඳහන් වෙනවා.
මේ ප්රාථමික සුපය ගැනම බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙනත් විදිහකට මෙසේ දේශනා කරනවා. වෙඩරු බඳු ය. ගිතෙල් බඳු ය, පිලවුන් නැති මීවදයක් බඳුය, උණුකළ කිරිමත සෑදෙන යොදය බඳුය කියලා. දැන් විද්යාවේ දී කියන්නේ මේ ප්රාථමික සුපය ඇමයිනෝ අම්ල වලින් සැදුණු දෙයක් කියලා. වෙඬරු කියන්නේ මොනවද, ගිතෙල් කියන්නේ මොනවද, යොදය කියන්නේ මොනවද මේ සියල්ල ඇමයිනෝ අම්ල එතකොට මේ කථා කරලා තියෙන්නේ එක දෙයක් පිළිබඳව නේද?. එදා ඒ ඇමයිනෝ අම්ල කියන වචනය වෙනුවට මිනිසුන්ට තේරුම් ගන්න පුළුවන් වචන භාවිතා කරලා එය දේශනා කරලා තියෙනවා.
ත්රිපිටකයට අයත් සූත්ර ධර්මයක, මහා මේඝ වර්ෂාවක් මගින් වා දූලි පටලයක් කැටිගැසීමෙන් සෞරග්රහ මණ්ඩලය ඇති වූ බැව් පෙන්වා දෙනවා. මේ පිළිබඳ ඔබ දරන මතය කුමක්ද?
තාරකා විද්යාවට අනුව සෞරග්රහ මණ්ඩලයේ සම්භවය සිදු වූයේ මීට වසර මිලියන 4500 කට පෙර. මුල් කාලයේ දී ඇති වූ සැම ග්රහ ලෝකයක් වටා ම දූලි වලා පටලයක් වැසී තිබුණා. දූලි වල්ගයක් ද ඒවාට තිබීම විශේෂත්වයක් වුණා.
මෙම දූලි වලිගය ඉන් වසර මිලියන කිහිපයකට පසුව සූර්යයාගේ ආලෝකයේ පීඩනය - හේතු කොට ගෙන ඉවත් වී ගොස් ඇති බව නවීන විද්යාව පෙන්වා දෙනවා. මින් හැඟෙන්නේ මුල් කාලයේ දී සඳ හිරු හෝ කිසිදු තරුවක් පෘථිවියේ සිට බැලූ විට නොපෙනුනු බවයි. මෙලොව සත්ත්වයාගේ හටගැනීම සඳහන් වන දීඝනිකායේ පටික වර්ගයේ අග්ගඤ්ඤ සූත්රය, සමස්ත විශ්ව ක්රියාවලිය පිළිබඳව සාරාංශයක් ලෙස ගත හැකියි.
පෘථිවියේ බිහිවීම පිළිබඳව කථා කරන විට මහා මේඝ වර්ෂාවක් පිළිබඳව බුදුදහමේ සඳහන් වූවත් විශ්වයේ සම්භවය සිදුවන විට වා දූලි වලා පටලවල මෙවැනි වර්ෂාවක් ඇති වීමට ඉඩ තිබේ දැයි මෑතක් වන තුරුම මාහට සැකයක් තිබුණා. නමුත් මීට වසර 3 – 4 කට පෙර ඔරායන් නිහාරිකාවේ ජලය තිබෙන බවටත් එහි ඇති හයිඩ්රජන් හා ඔක්සිජන් එකතු වී එක් දිනකදී අපේ ලෝකයේ සාගරවල ඇති ජලය මෙන් 300 ප්රමාණයක් ජලය සෑදෙන බවටත් විද්යාඥයන් සොයා ගත්තා.
ඒ අනුව අපට පැහැදිලි වෙනවා බුදු දහමේ එන මහා මේඝ වර්ෂාව වැනි සංසිද්ධි නව සෞරග්රහ මණ්ඩලයක් සෑදීමේ දී සිදුවන බව. එවගේම මීට වසර 2552 කට පෙරාතුව අප බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ ලෝක විෂයය පිළිබඳ කරුණු තවමත් නවීන විද්යාව මගීන් සුළු වශයෙන් සොයා ගනිමින් සිටින බව මේ අනුව අපට කිව හැකියි.
සහස්සී ලෝක ධාතුව ලෙස බුදුදහමේ විග්රහ වී ඇති දේ නවීන තාරකා විද්යාඥයින් හඳුනාගෙන ඇත්තේ කවර ආකාරයකටද?
හිරු - සඳු එකලෙසම ගමන් කරන බව බුදුදහමේ සඳහන් වැදගත් කරුණක්. හිරු හා සඳු යම්තාක් දුර බබළවමින් ගමන් කරයි ද ඒතාක් දුර ප්රමාණය සහස්සි ලෝක ධාතුව ලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට තිබෙනවා. මේ බව අංගුත්තර නිකායේ සප්ත සුරියොද්ගමන සූත්රයේ හා සංයුක්ත නිකායේ අරුණවති සූත්රයේ සඳහන් වෙනවා. මේ ආකාරයට සහස්සී ලෝක ධාතුව ලෙස බුදුදහමේ හැඳින් වූ දේ අද නවීන විද්යාවේ මන්දාකිනිය බව අද තාරකා විද්යාඥයෝ පිළිගෙන තිබෙනවා.
මීට වසර 2552 කට පෙර බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ තවත් සුවිශේෂී කරුණක් වූයේ මේ සහස්සි ලෝක ධාතු 1000 ක් එකතු වී පොකුරක් සෑදෙන බවයි. එය ද්විසහස්සි ලෝක ධාතු 1000 ක් එකතු වී ත්රිසහස්සි ලෝක ධාතුව සැදී ඇති බවද බෞද්ධ සූත්ර ධර්ම වල සඳහන් වෙනවා. ඉන් අනතුරුව එම ත්රිසහස්සි ලෝක ධාතුව මගින් විශ්වය සැදී ඇති බවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට තිබෙනවා.
අද නවීන විද්යාවට අනුවද මන්දාකිනි ගණනාවක් එක් වී මන්දාකිනි පොකුරක් (Cluster of galaxies) සෑදෙන බව සොයා ගෙන තිබෙනවා.ඊට පසු ඒ පොකුරු එක් වී සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරක් (Super Cluster) සැදී ඇති බවද ඒවා එකතු වී විශ්වය සෑදී ඇති බව ද තාරකා විද්යා නිරීක්ෂණ වලින් දැන් සොයා ගෙන තිබෙනවා. මේ සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරු තාරකා විද්යාඥයින් විසින් සොයා ගනු ලැබුවේ මීට වසර කිහිපයකට පෙර බව මෙහිදී විශේෂයෙන් සිහිපත් කළ යුතුයි.
බුදුදහමේ සඳහන් සහස්සී ලෝක ධාතුව මේ අනුව නවීන විද්යාවේ මන්දාකිනියකට සමාන බවත්, බුදුදහමේ එන ද්වීසහස්සි ලෝක ධාතුව නවීන විද්යාවේ මන්දාකිනි පොකුරුවලට සමාන බවත්, බුදුදහමේ එන ත්රිසහස්සි ලෝක ධාතුව මීට වසර කිහිපයකට පෙර සොයාගත් සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරු වලට සමාන බව මේ අනුව පැහැදිලි වෙනවා.
මහා සිංහනාද සූත්රයේ දිව්යලෝක හයක් ඇති බැව් සඳහන්. මේ දිව්යලෝක අපේ සෞරග්රහ මණ්ඩලයට එහායින් ඇති ග්රහලෝක විය නොහැකිද?
බුදුදහමට අනුව එක් ඉරකින් හා එක් සඳකින් ආලෝකවත් වන භූමි ප්රමාණය, ‘චූලනිකා’ ලෝක ධාතුව ලෙස හඳුන්වනවා. ‘චූලනිකා’ ලෝක ධාතුවෙහි මනුෂ්ය ලෝකය හා තිරිසන් ලෝකය ඇතුළුව ලෝක 31 ක් තිබෙන බවද සඳහන්. එහි මනුෂ්ය ලෝකයේ සිට යොදුන් 4200 ක් ගිය තැන දිව්යලෝක හා බ්රහ්ම ලෝක පිහිටන අයුරු පිළිබඳවද විස්තර කර තිබෙනවා.
මේ ලෝක සොයා ගැනීමට තරම් තවම විද්යාව සමත් වී නැ. මේ විස්තරය අනුව මට පෙනී යන්නේ ඉහත දැක් වූ ලෝක පෘථිවිය වටා පිහිටි ගෝලාකාර තල කිහිපයක් වශයෙන් යොදුන් 42,000 – 42,000 උඩින් පිහිටලා ඇතැයි යන්නයි. එහෙත් ඒවා සෙනසුරු, අඟහරු වැනි ග්රහ ලෝක නම් නොවෙයි.
අන්තරීක්ෂ වර්ෂය හා කල්පය පිළිබඳ ඔබගේ විග්රහය කුමක්ද?, එසේම එහි සංඛ්යා විද්යාත්මක වටිනාකම කෙබඳුද?
බුදුරජාණන් වහන්සේ සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂණයක් පෙරුම් පිරුවා. එසේම අනාගතයේ ලොවට පහළ වන මෛත්රී බුදුරජාණන් වහන්සේ සොළොස් අසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පුරමින් සිටිනවා. නවීන විද්යාවට අනුවත් බුදුහාමුදුරුවන් පැවසූ කරුණු අනුවත් මන්දාකිනිය වටා සූර්යයා පමණක් නොවෙයි සම්පූර්ණ සෞරග්රහ මණ්ඩලය ම ගමන් කරනවා.එහි වේගය තත්පරයට කිලෝමීටර් 275 ක් බවද හෙළි වී තිබෙනවා.
මන්දාකිනිය වටා එක් වටයක් සම්පූර්ණ කිරීමට හිරුට ගතවන කාලය තාරකා විද්යාවේ හඳුන්වනු ලබන්නේ අන්තරීක්ෂ වර්ෂය ලෙසයි. නමුත් අන්තරීක්ෂ වර්ෂයක් යනු භාවිත වර්ෂ මිලියන 225 ක් බවයි. කලින් සඳහන් කර තිබුණේ ඒත් අලුත්ම ගණනය කිරීම් වලට අනුව වසර මිලියන 240 ක් බව සොයා ගෙන තිබෙනවා.
පුරාණ ඡ්යොතිෂයට අනුව කල්පය ලෙස හඳුන්වන කාලයට මහා යුග 71 ක් තිබෙනවා. මහා යුගයක් උප යුග 4 කින් සමන්විතයි. එහි පළමුවැන්න කෘත උප යුගයයි. එයට අයත් කාලය වසර 17 ලක්ෂ විසිඅට දහසයි. දෙවැන්න වූ ත්රෙතා උපයුගයට අයත් වන කාලය වසර 12 ලක්ෂ අනුග්රහය දහසයි. ඊළඟ උප යුගය ද්විපර යුගයයි. එයට වසර අට ලක්ෂ හැට දහසක් අයත් වෙනවා. කලී උප යුගය ඊළඟ උප යුගයයි. එයට ගතවන කාලය වසර හාරලක්ෂ තිස් දෙදහසයි. මෙම මුළු එකතුව වසර හතළිස් තුන් ලක්ෂ විසිදහසයි.
මේ මහ යුගයට ඇති කාලය 71 න් වැඩි කළ විට ලැබෙන අගය කල්පයට ඇති වසර ගණනයි. එය වසර 3.07 x 108ක්. නවීන විද්යාවේ අප පහදා දුන් අත්තරීක්ෂ වර්ෂයට ගතවන කාලය වසර 2.4 x 10 8 ක් වෙනවා. එකම ගණයේ පිහිටි මේ කාල පරාස දෙක ආසන්න වශයෙන් සමාන ලෙස ගත හැකියි. නවීන විද්යාඥයින්ගේ දියුණුවත් සමඟ අන්තරීක්ෂ වසරට යන කාලය ක්රමයෙන් වැඩිවෙමින් පවතිනවා. මේ අනුව අනාගතයේ දී මේ අගයන් දෙක බොහෝ දුරට සමාන විය හැකියි.
මෙහිදී දැකිය හැකි විශේෂත්වය වන්නේ අපේ අතීත මුතුන් මිත්තන් එදා කල්පය නම්කර ඇත්තේ යම් පදනමක පිහිටලා යන්නයි. එනම් පෘථිවිය හිරුවටා යාමට ගතවන කාලය වසරක් හා හිරුට මන්දාකිනියක් වටා ගමන් කිරීමට ගතවන කාලය කල්පයක් යන තේරුම ඇතිවයි. නවීන විද්යාත්මක සොයා ගැනීම් වලට අනුවත් සෞරග්රහ මණ්ඩලය සමඟ හිරු, බුදුරජාණන් වහන්සේ මීට වසර 2552 කට පෙර දේශනා කළ ආකාරයට මන්දාකිනිය (චක්රාවාටය) වටා ගමන් ගත්තා බව දැන් තහවුරු වී තිබෙනවා. අංගුත්තර නිකායේ ආනන්ද වග්ගයේ දසවෙනි සූත්රයේ සහස්සී ලෝක ධාතුවට අයත් ලෝකද දක්වා තිබෙනවා.
අද නවීන විද්යාවේ විශාලතම ඉලක්කම ලෙස අප හඳුන්වන්නේ ඇව ගාඩ්රෝ සංඛ්යාවයි. එනම්, 6.02 x 10 23නමුත් තුන්තරා බෝධියකින් නිවන් මග පතන බෞද්ධයින් පාරමිතා 1000 ක් සම්පූර්ණ කිරීමට සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පිරිය යුතු බව ධර්මයේ තිබෙනවා. ගණිත විද්යානුකූලව බලන විට මේ සාරාසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් යනු අවුරුදු 4x10140 x 3.07x10 8 x 10000 වැනි සංඛ්යාවක් පැරණි පොත් පත් වලට අනුව අසංඛ්ය යනු 10140 ප්රමාණය බව සඳහන්. අද තාරකා විද්යාවේදී හා භෞතික විද්යාවේ දී භාවිතා වන සංඛ්යා වලට වඩා එදා අපේ අතීත මුතුන් මිත්තන් ආගමික කටයුතු වලදී භාවිතා කළ එම සංඛ්යා ගණිතමය අගයෙන් ඉහළ මට්ටමක තිබූ බව මින් මනාව පැහැදිලි වෙනවා.
නවීන තාරකා විද්යාව හා සැසඳීමේ දී බුදුදහම ඊට වඩා ඉදිරියෙන් සිටිනවා නේද?
ක්රි.පූ. 640 දී තේල්ස් තමයි කිව්වේ පොළව යනු මුහුදේ ඉන්න තල්මස්සු තුන් දෙනෙකුගේ පිටේ පාවෙන බන්දේශියක් වාගේ පැතලි තැටියක් කියලා. එතකොටත් පොළව රවුම් කියලා දැනගෙන සිටියේ නෑ. පසුව මතයක් ආවා ඉබ්බෙකුගේ පිටේ ඉන්න අලි තුන්දෙනක් අර්ධ ගෝලාකාර රවුමක් උස්සගෙන ඉන්නවා. මෙය තමයි පෘථිවිය කියලා.
බුද්ධ කාලය වන විට බටහිර තාරකා විද්යාව පොළව රවුම් ද කියලවත් සොයා ගෙන තිබුණේ නෑ. ඔය වගේ තත්ත්වයක් බටහිර තියෙද්දී පෘථිවිය ගෝලාකාරයි කියලා ඇරිස්ටෝටල් කිව්වේ ක්රි.පූ. 384 දී. මේ වන විට බුදුහාමුදුරුවෝ ඉන්දියාවේ පහළ වෙලා විශ්වයේ ආරම්භය, ලෝකයේ හට ගැනීම එහි විනාශය ආදී සියල්ලම සඳහන් කරලා අවසන්. බොහොමයක් බුදුදහමේ සඳහන් මේ තොරතුරු අරගෙන තමයි බටහිර විද්යාඥයින් අද අප දන්නා තාරකා විද්යාවේ සංකල්ප දියුණු කරලා තියෙන්නේ.
කනගාටුව තියෙන්නේ අපේ රටවල බුදුදහමින් මේවා අරගෙන නොබෙල් ත්යාගය දක්වා දියුණු කර ගෙන යාමේ හැකියාව නෑ. එවැනි දෙයක් ගැන සලකන්නට ගියොත් අපේ අය ඒ දිහා බලන්නේ අවඥා සහගතව. බටහිරින් ආවොත් තමා අගය තියෙන්නේ. එවගේම විශ්වයේ ප්රසාරණය පිළිබඳව, සෞරග්රහ මණ්ඩලයට පරිබාහිර සිටින දියුණු ජීවීන් පිළිබඳව, කළු කුහර පිළිබඳව මෙතෙක් නවීන විද්යාවෙන් සොයා ගත් හා සොයා නොගත් විස්තර රැසක් බුදුදහමේ සූත්රවල අන්තර්ගතව තිබෙනවා.
උදාහරණයක් ලෙස කළු කුහර පිළිබඳව මහායාන බුදුදහමෙහි ගාර්ලන්ද සූත්රයේ ඉතා හොඳට පැහැදිලි කර දී තිබෙනවා.අපේ පුරාණ ලංකාවේ මිහිඳුමාහිමියන් වැඩවසන කාලයේ දේවානම්පියතිස්ස රජුගේ මහ ඇමැතිගේ විනෝදාංශය වූයේ තාරකා විද්යාවයි. බටහිර පොත් පත් වල සඳහන් නොවුනාට එදා සිටම තාරකා විද්යාව ලංකාව තුළ දියුණු වෙලා පැවතුණා. එයට පදනම බුදුදහමින් ලැබෙන්නට ඇති.
මේ සියලු කරුණු එක් රැස් කොට ගත්කල අපට කිවහැක්කේ පැහැදිලිවම බුදුදහම අද පවතින නවීන තාරකා විද්යාවට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. නමුත් බුදුරජාණන් වහන්සේ නිවනට පිටුවහලක් නොවන නිසා ලෝක විෂය, විශ්වය ගැන එතරම් ලොකු වැදගත් කමක්දී නෑ. එවැනි තත්ත්වයක තමයි බුදුදහම මෙතරම් ඉදිරියෙන් සිටින්නේ.
සංවාද සටහන චසිත බුලත්සිංහල
Souruce Link : www.lakehouse.lk